Resmi bilgilere nazaran enflasyon aralıkta yüzde 36 iken, mart ayında yüzde 61’e ulaştı. Yani resmi bilgilere nazaran dahi fiyatlar 3 ayda yüzde 25 eridi. Üstelik TÜİK’in mart ayı enflasyon artışını yüzde 5,46 (ENAG’a nazaran yüzde 11,93, İTO’ya nazaran yüzde 6,29) olarak hesaplaması inandırıcı bulunmazken, çarşı-pazar sayılarıyla da uyuşmuyor.
Resmi bilgilere nazaran aylık bazda en fazla akaryakıt fiyatları (motorin yüzde 32,67, akaryakıt yüzde 24,41) arttı. Örneğin, Rusya-Ukrayna savaşının da tesiriyle raflardaki fiyatı yaklaşık yüzde 50 yükselen ayçiçek yağındaki artış TÜİK’e nazaran yalnızca yüzde 13,34’te kaldı. Şubat ayında fiyatı 9-11 lira olan yerli muz marketlerde 16-17 liraya (yüzde 50’nin üzerinde) gelmesine rağmen TÜİK’e nazaran yüzdelik artış yüzde 13.
TÜİK’E NAZARAN ET YÜZDE 14, ESK’YE NAZARAN YÜZDE 48 ZAMLANDI
Yine mart ayında şeker artırımları da çokça konuşuldu. TÜRKŞEKER ayın sonuna gerçek şekere yüzde 35 artırım yaptı. Bu artırım mart ayı enflasyonu hesabına yetişmedi dense dahi öncesinde esasen pazarın büyük kısmını elinde tutan özel şirketler misal oranda artırım yapmıştı. Halbuki TÜİK hesabına nazaran şekere toz şekerin fiyatı martta yüzde 12 arttı. Et ve Süt Kurumu, ete yaklaşık yüzde 48 oranında artırım yaparken, TÜİK hesaplamasında dana etinin değişim oranı yüzde 14,57 olarak yer aldı.
TÜRKİYE ENFLASYON SIRALAMASINDA 7. SIRADA
Öte yandan TÜİK’in açıkladığı resmi bilgilere nazaran bile Türkiye, dünya enflasyon sıralamasında mart ayı itibariyle 6. sıraya yükseldi. Birinci sırada yüzde 340’la Venezuela yer alırken sıralama Sudan/yüzde 260, Lübnan yüzde 215, Suriye yüzde 139, Zimbabwe yüzde 72,7, Surinam yüzde 61,5, Türkiye yüzde 61,14 formunda devam ediyor.
AKÇAY: FİYAT ARTIŞI GÜNDEME ALINMALI
Doç. Dr. Ümit Akçay, son 20 yılın tepesini yenileyen enflasyonun denetimden çıkmasının, 2021 yılının eylül-aralık ayları ortasında para siyasetinde gerçekleşen kulvar değişikliğinin bir sonucu olarak görülebileceğine işaret etti. Fakat durumun bununla bırakılmasının eksik olacağına vurgu yapan Akçay, şu değerlendirmede bulundu:
“Özellikle aylık değişime baktığımızda ulaşım ve besin fiyatlarının çok süratli artması, savaşın Türkiye iktisadına yansımalarıyla ilgili. Açıklanan enflasyon sayıları, alt gelir kümeleri için daha yüksek. Çünkü onların tüketim sepetinde besin ve ulaşım harcamalarının hissesi daha büyük. Bu ortamda hemen yapılması gereken, minimum fiyatın artırılmasıdır. İktisat idaresi bu bahiste çelişkili beyanlar veriyor, muhtemelen sermaye kısımlarının baskısını hissediyorlar. Emekten yana bölümler minimum fiyat artışını bir an evvel öncelikli bir gündem olarak ele almalı.”
KUBİLAY: 100 TL’NİN 11 TL’Sİ BUHARLAŞTI
Finans uzmanı, akademisyen Murat Kubilay ise enflasyonu, paranın paha kaybı üzerinden kıymetlendirdi. 19 yıllık birikimli enflasyonun yüzde 814 olarak olduğuna işaret eden Kubilay, 100 TL’nin satın alma gücünün bu süreçte 11 TL’ye düştüğünü, 89 TL’nin buharlaştığını anlattı.
