“Dozer Cemil’in penaltı noktasındaki topa ayağının değdiği an, Atay’ın PTT kalesine kornerden gönderdiği topun ağlara değdiği an, Ali Kemal’in Ordu’da dizine kırıcı tekmenin değdiği an, Hüseyin’in ağır çekimde yükselip topa alnını değdirdiği an… Bütün bunlar ve başka anlar toplanıp artık yeni bir an olduğunda, Cornelius’un vurduğu gol olduğunda Boztepe’den bir çocuk kendisini boşluğa bırakıp bıldırcın sürüsüne katılır. O anda o kent sen olursun, sen de o kent…”
Yönetmen Tayfun Pirselimoğlu, şampiyon kenti bu satırlarla tasvir ediyor…
Hami Mandıralı’nın frikiklerini hatırlayacak yaştakiler 95-96 dönemindeki şampiyonluğun ‘direklerden’ döndüğünü bilir. 2011 dönemini yaşayanlar da her Trabzonsporlunun gerçek şampiyonun bordo mavi olduğuna inandığını bildiği üzere.
‘Trabzonspor nasıl şampiyon oldu?’ Tahminen de birincinin kulüp resmi sitesinin ön şampiyonluk fotoğrafını beğenmesi problem edilen Ekrem İmamoğlu’nun 2. İstanbul seçimlerini kazandığı üzere denebilir: Yani rakiplerine fark atarak.
Ahmet Ağaoğlu’nun yanlışsız planlaması, Abdullah Avcı’nın sistemi, futbolcuların katkısı ve natürel ki yalnızca 61’e değil tüm dakikalara damga varan ve o meşhur sloganla yalnız kente değil tüm ülkeye ve fazlasına yayılan Trabzonspor taraftarı. Hepsinden biraz biraz ya da hepsinden çok çok.
Kazım Koyuncu’nun o marşta şöylediği üzere: Bir avuç genç yürek yazdı bordo mavi destanını. Ve yeniden tıpkı ‘şampiyon kimdir diye sorma’ dediği üzere biz de spor müelliflerine, kim değil de nasıl diye sorduk.
UĞUR VARDAN: ENDÜSTRİYEL ÇAĞLARIN ŞAMPİYONLUĞU
Bizim futbol coğrafyamızdaki hâkim görünüm uzun müddettir şöyle bir görünüm arz ediyordu: 1959’da start alan bir lig serüveninde tepeyi daima ‘Üç İstanbullu’ görüyordu. Denklem Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş ortasında kuruluyor, ortada bir Eskisehirspor, Boluspor, Bursaspor ışıklar saçıyor lakin kesin sonuçta ‘mutlu son’a daima bu üçlü ulaşıyordu.
1973-74 döneminde Türkiye Ligi’ne iki Karadeniz temsilcisi dahil oluyordu. Biri Batı’dan Zonguldakspor, başkası Doğu’dan Trabzonspor. Hırçın dalgaların temsilcileri olarak katıldıkları bu yarışta bilhassa Bordo-Mavili kanat, istikrarları ve de tarihin akışını değiştirecekti.
60’lar ve 70’ler boyunca yaşanan göç rüzgârında ülkenin birçok bölgesinde yaşama umudu arayan, emeğin peşine düşen onca Trabzon kökenli vatandaşın kalbine ve ruhuna da seslenen, gurbetteki yalnızlığına son veren bir kadro futbol tarihimizde yükselecek, birinci lig yarışını (yani 1974-75 sezonu) dokuzuncu sırada tamamlayacak ve sonraki dönem da ipi göğüsleyerek süper bir zafere imza atacaktı. Evet, 16 kadronun sürüklediği şampiyonluk yarışında son gülen taraf Karadeniz temsilcisiydi ve inanılmaz bir hikayeye imza atıyorlardı. Üstelik kulüp, tarihe yörenin yetiştirdiği teknik yönetici ve futbolcularla derin bir imza atıyordu.
Böyle başladı Trabzonspor’un futbol belleğimizdeki derin yeri. 1977-78’de ortaya Fenerbahçe’nin şampiyonluğu girse de uzun bir mühlet tepeyi Bordo-Mavililer domine etti. Kendi coğrafyasının ürettiği futbolcular ve Ahmet Suat Özyazıcı-Özkan Sümer ikilisinin dönüşümlü teknik yöneticiliği öncülüğünde futbolumuzun dördüncü büyüğü olarak tarih sahnesindeki yerlerini aldılar.
İlk şampiyonluklarından itibaren ekseriyetle yarışı Fenerbahçe’ye karşı sürdürdükleri için Sarı-Lacivertliler onlar için, onlar da Sarı-Lacivertliler için daima özel bir rakip oldu. 1995-96 dönemindeki yarış ve Avni Aker’de 2-1 kaybedilen maçtan sonra Sarı Kanarya’nın şampiyon olması ve bu maçın travmatik tesirleri, akabinde 2010-11 dönemindeki emsal rekabet, sonrasında işin için giren ‘Şike soruşturması’, nihayetinde aklanan Fenerbahçe derken sıkıntı eski ‘güzel rekabet’ ortamının çok uzağına düştü.
Bütün bunlar geçmişten anılarda yer eden izler. Bugünün gerçeği ise şu: Trabzonspor, tekrar eski unvanıyla buluştu. En son 1983-84 döneminde oturduğu koltuğa tekrar kuruluyor. Bu, 38 yıllık bir hasretin sonu demek.
Arada, Trabzonspor’a ilişkin olan ‘Üç İstanbullu’ dışında şampiyonluk gören kadro hüviyetini Bursaspor ve yeniden İstanbul temsilcisi olan Başakşehir de üzerine geçirdi. Fakat şu yargıda bulunabiliriz elbette: Bordo-Mavililer bu dönem itibariyle genleriyle bir defa daha buluştu. Bu sezonki şampiyonluğun manası da farklı; şöyle ki bu muvaffakiyetle Karadeniz temsilcisi bir manada ’21. yüzyıl’a ‘Merhaba’ dedi! Öte yandan geçmişin muvaffakiyetleri biraz da futbolun ülkede nispeten amatör bir ruhla oynandığı, seyircinin de oyuna benzeri hislerle ve tutkuyla sarıldığı devirlerin sözüydü. Bugün artık futbol denen oyun ziyadesiyle ‘Endüstriyel’ bir kimlik kazanmış durumda. Bu açıdan Abdullah Avcı ve öğrencilerinin şampiyonluğu, Trabzonspor’un da bu çağda kendisini var ettiğinin göstergesi bence…
‘Kutlarım, Avrupa’da da başarılır dilerim’ diyerek son noktayı koyayım…”
CÜNEYT MUHARREMOĞLU: KASKETTEN ŞAMPİYONLUK ÇIKTI!
Bordo mavililer, bilhassa 3 büyük rakibi Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray’ın tersine dönem planlamasını gerçek bir biçimde yaptı. Transferlerini dönem öncesi kampına yetiştirdi.
Avrupa kupalarında İtalyan temsilcisi Roma’ya elenmesi tahminen de Trabzonspor’un talihi oldu. Beşiktaş Şampiyonlar Ligi’nde, Fenerbahçe ve Galatasaray Avrupa Ligi’nde hafta içi maçları oynarken Karadeniz Fırtınası, Üstün Lig’e odaklandı.
Başkan Ahmet Ağaoğlu önderliğinde Teknik Yönetici Abdullah Avcı, hem tribünleri hem kadrosu yeterli yönetti. Trabzonspor’un stadında alışılmamış sesler gitti, rakipleri boğan bir taraftar geldi. Bunun sonucu olarak Trabzonspor, bu dönem kendi alanında mağlubiyet yüzü görmedi.
Abdullah Avcı, taktığı ‘şampiyonluk kasketi’ üzere hem taraftarı motive edecek teknikler buldu hem de grup dönem içinde sakatlık konusunda büyük şanssızlıklar yaşamalarına karşın bunları bir halde telafi etmeyi başardı.
Başta kaleci Uğurcan Çakır olmak üzere futbolcular şampiyonluğa odaklandı ve hafta hafta güçlerini rakiplerine gösterdi.
Öne çıkarılması gereken daha birçok öge varken maalesef hakemler konusunda yaşanan gelişmeler, TFF ve MHK’daki istifalar Trabzonspor’un muvaffakiyetini değil lakin Türk futbolunu tartışmaya açtı. Trabzonspor 38 yıl sonra kasketten şampiyonluk çıkarırken keşke ‘gölge’ etmeselerdi.
KENAN BAŞARAN: YENİ ŞAMPİYONLUĞUN DA EN BÜYÜK FAVORİSİ
Süper Lig’de şampiyonluk hikayeleri esasen benzeridir. Bir dönemliğine sağlanan maksat birliği keyifli sona götürebiliyor. Trabzonspor da işin özünde bunu gerçekleştirdi.
Tüm bileşenleriyle gayeye odaklandı ve başardı. Genel olarak şöyle maddelendirebilirim:
-Ahmet Ağaoğlu, evvelki liderlere nazaran daha farklı bir yol izledi. Öncelikle, Fenerbahçe maçlarında Trabzonspor’a ziyan veren tansiyonu bitirdi. Gerçekten Ağaoğlu ile birlikte Trabzonspor, 8 yıl sonra Fenerbahçe’yi yenebildi.
-Bu şampiyonluk esasen 2019’da gelecekti ancak hem pandemi hem de teknik heyette yapılan kusurlu değişim, geciktirdi.
-Abdullah Avcı’nın misyona getirilmesi ve geçen dönemden itibaren bu dönemin planlamasının yapılması, uyumlu ve çok alternatifli bir takım kurulması şampiyonluğun mihenk taşı oldu.
-Avcı, grubu olduğu kadar, taraftarı da medyayı da alana odaklanacak biçimde güzel yönetti. İdare de şampiyonluk garanti olana kadar, Fenerbahçe ile olan 2011 hengamesini bu dönem öne çıkarmadı. Böylelikle büsbütün şampiyonluk yarışına konsantre olundu.
-Üç büyüklerin yarıştan bir formda erken kopması da Trabzonspor’un işini çok kolaylaştırdı.
-Puan farkına karşın, devre ortası çok sayıda transfer yapması büyük avantaj sağladı.
-Üç büyükler, hakemlerin Trabzonspor’u kolladığını savunuyor fakat yıllardır birebir savlar, onlar şampiyon olduğunda da öne sürülüyor.
Peki Sergen Yalçın’ın sürdürülebilir olmayan muvaffakiyet Abdullah Avcı için ne üzere işaretler barındırıyor?
Beşiktaş neden devamını getiremedi? Evvel Beşiktaş’ın ikili kupalı muvaffakiyetini gerçek tahlil etmek lazım. Sürdürülebilir bir muvaffakiyet değildi. Beşiktaş, çok Avrupai işler yaparak şampiyon olmadı. Eğrisi doğrusuna uydu ve oldu. Bir tuhaf şampiyonluktu esasen.
Neden?
-Kariyerinde bir tam dönemi olmayan Sergen Yalçın, tarihin en uzun ligini hem de ikili kupayla bitirdi!
-Kendi tabiriyle bu başarıyı idarede gerisinden kuyu kazanlar olduğu halde kazandı!
-Cep telefonundan 2 dakika izleyip “Alın” dediği Ghezzal’ın sıra dışı performansı şampiyonlukta etmen oldu.
-Takımı büsbütün 80’ler 90’lardaki iş modeliyle yönetti. Ya Guordiola, Klopp, Tuchel üzere hocaların çalışma formülleri yanlıştı yahut Yalçın’ın! Lakin şampiyon yaptığı için sorgulanmadı.
-Ezeli rakiplerine nazaran daha düşük bütçeli ve dar bir takımla şampiyon olundu. Bu kısıtlı durum esasen Sergen Yalçın’ın avantajıydı. Zira bu dönem daha güçlü bir takımla Şampiyonlar Ligi’nde sıfır çekti, ligden de erken koptu.
Beşiktaş, ikili kupayı getiren modeli sorgulamadan yeni döneme başladı. Üstelik ‘kuyu kazanlar’la birlikte (!) Yalçın ile 40 gün yeni mukavele yapılmadı. İki taraf toplumsal medya üzerinden birbiriyle savaştı. Ve kerhen yola çıkıldı. Grup dönemi hocasız açtı ve yeterli bir hazırlık devri geçiremedi. Sonuçta da zoraki birliktelik yürümedi. Beşiktaş, Sergen Yalçın’ın yerine Valerien Ismail’İ gitirirken ‘modern ve bilimsel idman’a vurgu yaparak, bir özeleştiri de yapmış oldu ancak son Şampiyonlar Ligi’ni de üzücü harcamış oldu bu ortada.
Abdullah Avcı sistematik çalışan bir isim. Onun grubu gelecek yıl Beşiktaş üzere bir dalgalanma yaşamaz. Yeniden yarış içinde olur. Hatta şampiyonluğun en büyük favorisi olur.
Ancak Türkiye’de her dönem kağıtlar baştan karılır. Uzun vadeli planlar işlemez. Dönemlik planlamayı en düzgün yapan kazanır. Toplamda futbol sistemimizin ülkenin bir izdüşümü olduğunu; ekonomik ve politik konjonktürden de kötü halde etkilediğini unutmamalıyız.
