Andrew Mitrovica
Avrupa’yı yeni bir savaş sararken, birkaç garip gerçeği dünyaya hatırlatma işi bir squash (duvar tenisi) oyuncusuna kaldı. Mısırlı squash şampiyonu Ali Farag, geçen hafta sonunda İngiltere’de bir turnuva kazanmasının akabinde dikkat alımlı biçimde, Putin’in Ukrayna’yı işgal etmesinden beridir -menajerleri tarafından sansür ya da para yitirme korkusuyla susmaları salık verilen sportmenler da dahil olmak üzere- ekseriyetle aklıselim olan insanların konforlu sessizliklerini bozarak, Ukraynalıların daha büyük ve amansız bir işgal gücü tarafından maruz kaldığı “baskıyı” kınadığını lisana getirdi.
Gerçekten de, bu birden teğe ortaya çıkan ve hudut tanımayan sesler, genel bir editoryal kural olarak atletlerin sessiz kalmaları ve aptal oyunlarını oynamaları gerektiğine inanan ve daha donanımlı olan gazetecilerin savaş ve barış üzere önemli sorunlarda geri kalanımıza ders vermeye devam etmeleri gerektiğini düşünen birçok Batılı medya kuruluşu tarafından büyük takviye gördü.
ÖRTBAS ETMEK KÂFİ Mİ?
Farag, başkalarını hor gören Batılı muharrirlerin gözü dönmüş öfkesini üzerine çekmeden konuşma yetkisine sahip olduğunu ortaya koyarak, Ukrayna’daki günahsız insanların öldürülmesinin kabul edilemez olduğunu, Filistinli günahsızları amaç alan 74 yıllık “baskının” da affedilemez olduğunu lisana getirdi. Bu gerçeği lisana getirmek, Batı’nın ne çeşit “ezilen” insanların övgü, sempati ve ilgiye layık olduğu -ve birebir vakitte devasa ve acımasız bir işgal gücünün insanlık dışı hücumlarına maruz kalan öteki tıp insanların buna layık olmadığı- konusundaki “anlatısıyla” uyuşmadığını da kelamlarına ekledi.
Farag, “Lütfen bunu aklınızda tutun” dedi. Kendisi çok hakikat şeyler söylüyor.
Bu apaçık ikiyüzlülüğün ötesinde, Putin’in Ukrayna’da yürüttüğü savaşın Batı medyasındaki aktarılma biçimi, yalnızca mide bulandırıcı bir ikiyüzlülük düzeyini açığa çıkarmakla kalmadı, birebir vakitte, adeta kurulmuşçasına gazeteciler ve siyasetçiler tarafından kolaylıkla galeyana getirilen kasıntı bir kabilenin histerik öfke patlamalarına yol açan çetrefilli sorunlara gelince, büyük kör noktalarını da ortaya çıkardı.
Örnek A:
Son günlerde Batılı köşe müellifleri ve editoryal muharrirler Winston Churchill’in uğursuz hayaletini diriltme konusunda birbirleriyle yarışarak, Putin’in akıl almaz seviyede varlıklı arkadaşlarından ve hali vakti yerinde olmayan Ruslardan, Ukrayna’yı işgal etmesi nedeniyle ülkeyi zayıflatacak bir bedel ödemesini talep etmekle meşguldü.
Bu günlerde, intikama susamış klavye kahramanlarının tercihen savunduğu ekonomik silahlar, üzerinde Rus malı olduğunu gösteren bir etiket taşıyan rastgele bir eseri ya da rastgele bir Rus vatandaşını boykot etmeyi, bunları elden çıkarmayı ve yaptırım uygulamayı içeriyor. Tahminen de, benim üzere klavye kahramanlarının ve İsrail’de süren ırk ayrımcılığı sistemine karşı direnmek için birebir ekonomik silahları kullanmayı öneren herkesin, rastgele bir anda bu küçük ülkeyi yok etmeye niyetlenen bir “Yahudi düşmanı” diye yaftalandığını hatırlıyorsunuzdur.
İrlandalı muharrir Sally Rooney, işgal altındaki Filistinlilerle küçük bir dayanışma jesti olarak İsrailli bir yayıncının yeni romanını İbranice’ye çevirmemeyi tercih etmek üzere “Yahudi aleyhtarı” bir günah işledikten sonra, geçtiğimiz yılın sonlarında bu kıdemli ikiyüzlülerin klişe sopasını tattı.
O vakitler ‘BDS’ (boykot, elden çıkarma ve yaptırım girişimleri) işe yaramayan, Yahudi aleyhtarı bir hakaretti. Bugün ise, bir vakitler bu görüşü gözü dönmüş sırtlanlar üzere kınayan gazeteciler ve siyasetçiler ortasında büyük bir öfke hâkim.
Örnek B:
Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun Putin’in mermi ve bombalarından ziyan gören Ukraynalı kümesi selamlamak için -tereddütsüz ve bürokratik maniler olmaksızın-Kanada’nın kapısını açtığını görmek, övgüye bedel ve biraz baş döndürücü bir davranış. Trudeau’nun alaycı planınca, bu zarurî insani hal politik bir getiriye de ilham verebilir.
Kanada, büyük bir Ukraynalı göçmen nüfusuna mesken sahipliği yapıyor. Son nüfus sayımı, 1.3 milyondan fazla Ukrayna kökenli Kanadalının Kanada’yı kendi meskeni olarak gördüğünü ortaya koydu.
Kaba politik tabirlerle, bu büyük sayı büyük bir tesir yaratır. Öte yandan, birebir nüfus sayımı, 44 binden fazla Kanadalının Filistin kökenli olduğunu tabir ettiğini ortaya koyuyor. Kaba politik tabirlerle, bu küçük sayı küçük bir tesir yaratır.
İkinci sayı, sanırım, İsrail mermileri ve bombaları tarafından yaralanan binlerce Filistinli çocuktan yalnızca 100’ünün tıbbi yardım için Kanada’ya gitmesine yardımcı olmak noktasında -henüz muhalefet lideriyken- Trudeau’nun dayanağını geri çekişini utanç verici bir formda açıklamanın bir yolu.
Başbakan olarak Trudeau, Nobel Barış Mükafatı adayı ve Filistin kökenli Kanadalı tabip Dr. İzzeldin Abuelaish’in verdiği kelamı tutması için kamuoyuna açık ve özel olarak yaptığı yinelenen davetleri en nihayetinde karşılıksız bıraktı.
BATI’NIN İNSANİYETTEN ARINMIŞ ALGISI
Ahlak ve insanlık, Filistinli çocuklara ve çaresiz durumdaki ailelerine inançlı bir sığınak sunulmasını gerektiriyor. Açıkçası, Trudeau açısından ziyan görmüş Filistinli çocuklar barınak sunamaya değmezken, ziyan görmüş Ukraynalı çocuklar buna kıymet.
Örnek C:
Trudeau’nun 100 Filistinli çocuğa yardım etmeyi reddetmesine sebep olan yakışıksız zımnî eğilim, ana akım basın tarafından bu biçimsiz çocukları “canlı kalkan” olarak kullanan Filistinli “teröristlere” yardım sağlamakla suçlanmak istememesi olduğundan şüpheleniyorum.
Trudeau üzere Batılı medya ve hayal gücünden mahrum siyasetçilerin büyük kısmı şu değişmez ve kolay denkleme ayak uyduruyor: Filistinliler + Hamas = teröristler. Fiili olarak: “Bütün Filistinliler İsrail’in şiddetle yok edilmesi eğilimi taşıyan Yahudi düşmanlarıdır.”
Şüphesiz ki bu kaba olsa da kendi kendine hizmet eden bir çarpıtma. Korkarım ki, son periyotta hafızasını yitirmiş gazeteciler ve siyasetçilerin yapmaya eğilimli oldukları üzere, Ukraynalıların tamamını demokrasi sever çoğulcular olarak tanımlamaya benziyor. Bu sert noktayı lisana getiren herkes, muhakkak bir Putin Savunucusu ya da yardakçısı olarak yaftalanmaya mahkûm.
Ne var ki, sefalet ve mevt dolu bu ürkütücü vakitlerde bile, Ukrayna’nın, ülkenin gazeteciler ve siyasetçiler tarafından elden geçirilen daha karanlık tarihinin görmezden gelinmesini gerektiren beğenilen bir demokratik vaha olduğu tarafındaki hâkim görüşe karşı çıkmak mümkün olmalıdır.
Kuşatılmış haldeki Ukraynalılar ile sarsılmaz bir dayanışma gösterme telaşında, 2018 yılında Reuters ve 2019 yılında The Nation tarafından yayınlanan ve ülkedeki orduya, polise, hükümete ve bürokrasiye “sızan” apaçık faşist kümeler ve şahıslardan oluşan ağı detaylandıran ve “Ukrayna’yı ulus ötesi üstünlük için bir merkeze dönüştürmek maksadıyla yürütülen kampanyalar” büyük ölçüde göz önünden kaldırıldı.
ANLATILMAYAN GERÇEKLER
Hâlbuki, Ukrayna’nın İkinci Dünya Savaşı boyunca Musevilere uyguladığı iğrenç katliamlar ve meşaleli yürüyüşler ile “Yahudiler defolun” sloganları, Nazi selamları ve tarihten habersiz biçimde Holokost inkârlarını içeren çok daha yeni ve rahatsız edici Yahudi düşmanı tabirleriyle ilgili kıssalar mevcut.
2014 yılında Putin’in Kırım’ı ele geçirişi Ukrayna ordusunun güçten düşmüş durumunu ortaya çıkardığında, Azov Taburu üzere ölümcül çok sağcı milisler “Ukrayna’nın sistemli ordusu yine toplanırken Rus dayanaklı ayrılıkçıları savuşturarak bir ihlal gerçekleştirdi”. Bu kümeler, Rusya’nın desteklediği ayrılıkçıları Mariupol üzere stratejik kentlerden geri püskürtmeyi başardıklarında, sırf genel bir meşruiyet elde etmekle kalmadı, birebir vakitte Ukrayna hükümetinden de hararetli övgüler aldı. Devrin devlet lideri Petro Poroşenko’nun bir ödül merasimi sırasında “Bunlar bizim en âlâ savaşçılarımız, en âlâ gönüllülerimiz” dediği bildirildi.
Bu milislerin bir kısmı en nihayetinde Ukrayna ordusuna dahil edildi. Birebir esnada, öbür çok milliyetçi kümeler bağımsız biçimde davranmayı tercih seçip cezasız kalmaya devam ederek belediye meclisi toplantılarına, Roman kökenlilere, LGBT aktifliklerine, ırkçılık zıtlarına, etraf aktivistlerine ve feministlere saldırırken, yazları gençlik kampları aracılığıyla misal düşünen faşistleri kendilerine çekmeyi tercih ettiler. Kimi yorumcular, vakit içinde Ukrayna’daki neo-Nazi milislerin bir “azınlık” haline getirildiğini öne sürdü.
Diğerleri, çok sayıda Ukraynalının “milisleri şükran ve hayranlıkla karşılamaya devam ettiği” ve “hoşgörüsüz ve liberal olmayan ideolojileri” paylaştığı savını kabul etmeyerek farklı bir görüş savunuyorlar. Çok sağcı Svoboda partisi iki milyon oy ya da oyların yüzde 10’undan biraz daha fazlasını kazandıktan sonra, 2012 yılında düzenlenen bölgesel seçimlerde gösterdiği sıçramayı Ukrayna Federal Parlamentosu’nda kazandığı 38 sandalyeye dönüştürdü.
O vakitten beridir geçen yıllarda, partinin cazibesini yitirdiği hakikat. Buna rağmen, bir gözlemci şunları lisana getiriyor: “Bu argüman biraz tartışmalı. Ukrayna’nın dostlarını ilgilendirmesi gereken şey aşırılık yanlılarının seçim beklentileri değil, devletin şiddet içeren kümelerle yüzleşme ve cezasızlık haline son verme konusundaki isteksizliği yahut yetersizliği.”
2014 yılında Rus saldırısının karşısında Ukrayna devleti hemen neo-Naziler de dahil olmak üzere savaşmaya istekli herkese açık biçimde kucak açtı. Bugünse, Putin’in sömürgeci planlarını önlemek için bir defa daha ‘herkes misyona başına’ çağrıldı. Bunlardan kimileri ziyadesiyle itici görünüyor.
Yazının yepyenisi Al-Jazeera sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
