Seyahat Parkı Davası sonuçlandı lakin yankıları hâlâ devam ediyor. Seyahat Parkı Davası’nda Osman Kavala’ya ağırlaştırılmış müebbet mahpus, Mücella Yapan, Çiğdem Mater, Hakan Altınay, Mine Özerden, Can Atalay, Tayfun Kahraman, Yiğit Ali Ekmekçi’ye 18’er yıl mahpus cezası ve tutuklama kararı verildi.
Gezi öncesi kaleme aldığı ‘Mi Minör’ isimli oyunu nedeniyle darbeye teşebbüs ettiği teziyle ağırlaştırılmış müebbet istemiyle yargılanan Muharrir Meltem Arıkan da 18 yıl mahpus cezası aldı. Arıkan ayrıyeten yazdığı Mi Minör oyunu ile Radikal gazetesi okuyucuları tarafından yılın en uygun oyunu mükafatına layık görülmüştü.
Arıkan hem Seyahat Davası kararını hem de uzun yıllardır yurt dışında yaptığı çalışmaları Gazete Duvar’a kıymetlendirdi.
‘YAZDIKLARI GERÇEĞE DÖNÜŞEN TEK MÜELLİF BEN DEĞİLİM’
‘Mi Minör’ ne anlatıyordu? Neden bu oyun yüzünden yargılandınız ve ülkeyi terk etmek zorunda kaldınız?
Yazdığım oyunda Seyahat ile benzerlikler olduğu için yargılandım ve bu suçlamalar yapılırken devrin başbakanı Tayyip Bey’in giydiği kıyafetle oyundaki aktörün giydiği kıyafet benziyor diye bile suçlandım. Bir sürü benzerlik oldu oyunda, bunu yadsımak mümkün değil. Ben bunları nasıl organize edebilirim ki bir müellif olarak. Birazcık akıl, birazcık vicdan. Ayrıyeten ben oyunu yazdığımda Türkiye’ye bir bildiri verme korkum yoktu. Ben oyunu gençler için yapmıştım. Artık gençlerin algısı değişiyor, artık dijital dünya algısı var. Benim oyunum dünyadaki birinci dijital algıya hitap eden oyundu. Seyircinin de oyunun içinde olduğu bir alandı. Yazarken de Türkiye ile benzerlik olmasın diye çok dikkat ettim fakat ortaya çıkan benzerlikler beni bile şaşırttı. Bunu da dürüstçe söyleyeyim. Oscar Wilde’ın dediği üzere ‘hayat sanatı taklit ediyor’. Ayrıyeten yazdıkları gerçeğe dönen tek müellif ben değilim. Artık o periyodu ve gençleri yanlışsız anladım ve yazıya döktüm diye nasıl terörist olmakla suçlanabilirim ki? Birazcık entelektüel bilgisi olan şahıslar ‘biz bir şeyi yanlış yapıyoruz, neyi kaçırdık da bu oldu, bu bayan nasıl yanlışsız gözlemlemiş’ kaygısı. Bence ben bunun için takdir edilmeliyim.
Davada mahkûmiyet kararları çıktı. Siz de 18 yıl mahpus cezası aldınız, değil mi?
Avukatım 18 yıl mahpus cezası aldığımı söyledi fakat yazılı sonuç şimdi ona da ulaşmadığı için ben de tam anlamadım ne olduğunu. Ayrıntıları inceledikten sonra bana iletecek durumun ne olduğunu.
‘İNSANLARIN HAYATLARI İLE OYNAMAK BU KADAR KOLAY OLMAMALI’
Bu kararlara ait ne söylersiniz?
Yorum yapmak çok güç. Osman 4,5 yıldır mahpusta, ben buradayım. Ne diyebilirim ki? İnsanların hayatları ile oynamak bu kadar kolay olmamalı. Hani dinden bahsediyorlar, vicdandan bahsediyorlar fakat nasıl bu kadar vicdansız olabiliyorlar, benim bunu anlamam mümkün değil. Bir insan olarak nasıl gece rahat uyuyorlar, bunu da anlamam mümkün değil. Zira ortada aslında bu türlü bir dava olmadığını, bunların hepsinin uydurma olduğunu kendileri de biliyor, kendileri uyduruyor esasen. Artık her şey bu kadar yalanken ne söyleyebilirim? Dünyanın neresinde görülmüş bu türlü bir şey? ‘Bir insan bir tiyatro oyunu ile halkı etkiliyor, halkı isyana davet ediyor ve örgüt kuruyor.’ Bu türlü olsaydı ne kadar kolay olurdu her şey. Hepimiz oyunlar yapar, değiştirirdik dünyayı. Sanat binlerce yıldır var ve keşke onların söylediği kadar tesirli olsa. Hayatımız o vakit daha hoş olurdu. Bu kadar acımazsız bir palavra karşısında neyi tartışabilir, neyi söyleyebilirsiniz ki?
‘KADINI BİREY OLARAK GÖRMEYİ SEÇEN BİR İKTİDAR YOK, BAYAN ARAÇ’
Türkiye’de bayan olmayı anlatabilmek üzerine yazdığınız kitaplar var. Yeri geldi bayana ve çocuğa yönelik cinsel tacizi de anlattınız. Lakin bugün Türkiye’de masada duran en büyük problemlerden biri bayan hakları ve bayana yönelik şiddet. İstanbul Sözleşmesi’nden ayrılan bir Türkiye fotoğrafı var önümüzde. Siz Türkiye’de bayan olmanın manasını duyurmaya çalışan bir müellif olarak nasıl yorumluyorsunuz bugün Türkiye’nin bayana bakışını?
Bu hükümet benim kitabımı da yasakladı. Tıpkı hükümet beni feminist niyet yapısıyla Türk aile yapısını bozmakla suçladı. Onların hiçbir vakit kendilerine uygun olmayan niyetteki insanları dinlemek ve anlamak üzere bir sıkıntıları olmadı. Farklı düşünüyorsan, ‘’Vurun kahpeye’’, durum bu.
Benim buradan gördüğüm, Türkiye asgarî 50 yıl geriye gitti. ‘İleri Türkiye’ birazcık geriye gerçek hareket eden bir Türkiye. Biz bayanlar için gayret ettiğimiz vakit, Türkiye’nin durumu bundan daha güzeldi.
Türkiye’de olunca konuşmak daha kolay lakin ülke dışından konuşunca ahkam kesmek üzere oluyor. Birçok bayan sıkıntı durumda ve ne yazık ki bu türlü giderse bayanın durumu daha da zorlaşacak. Zira şu anda bayanı birey olarak görmeyi seçen bir iktidar yok, bayan bir araç. Sevgili Duygu’nun dediği üzere bayanın artık ismi değil varlığı bile yok. Bizim vaktimizde ismi yoktu, ismi olsun diye uğraşıyorduk ancak artık varlığı da yok. Evvel bayanın tekrar varlığının olması gerekecek ancak yaratılan bu iklimde bu nasıl olacak? Buna karşılık vermek çok güç. Benim buradan, bayanlar çaba etsin demek haddimi aşar zira şu anda orada yapılacak uğraşın karşılığı çok acımasız olabilir. Gayretin sonucunda bir sonuca varmaktan fazla kendinizi mahpusta bulma olasılığınız daha fazla.
‘GALLER’DE HÜKÜMET BAYANI KORUYOR’
Bir bayan olarak Türkiye’den Galler’e gidip yeni bir hayat kurdunuz. Bir kıyaslama istesek sizden. Türkiye’de bayan olmak mı Galler’de bayan olmak mı? Hangisi daha güç?
Günlük hayat içinde Türkiye’de bayan olmak daha güç. Orta Galler’deyim ve burası neredeyse Avrupa’nın en yoksul bölgelerinden biri. Burada da bayanlara genel hayat içinde baskılar mevcut. Bayanlar o denli hayallerimizdeki üzere yaşamıyorlar. Fakat hükümet bayanları çok koruyor. Yardım dernekleri daha çok toplumsal hayatın içinde ve nitekim inanılmaz takviye veriyorlar. 1,5 yıldır burada hasta yakınlarına dayanak veren bir kuruluştayım. Sahiden verdiğimiz dayanağı gördükçe Türkiye’de bu türlü bir sistemin olmamasına çok üzülüyorum. Burada sizi koruyan sistem çok daha güçlü, o denli söyleyebilirim. Evet şiddet oluyor fakat müdafaa sistemleri çok çabuk hayata geçebiliyor.
Türkiye bu noktada kendisini nasıl geliştirmeli?
Kitlesel bir değişimi bir kişinin yapması çok hayali bir şey, egosantrik bir şey. O denli işlemiyor. Bir kişi kendi hayatını değiştirirse, etrafındakileri de değiştiriyor. O yüzden bu türlü büyük büyük yürüyüşlere hiç gerek yok. Değişim için evvel kendimizden ve etraf ile bağımızdan başlamalıyız.
Türkiye’deki bayanlar hiçbir vakit vücutları ile sağlıklı bağlantı kurmuyorlar. 50-60 yaşına geldiklerinde artık rastgele bir spor, fizikî faaliyet onlar için bitiyor. Tabiat ile alaka kurmuyoruz. Öteki bir hayat biçimimiz var. Mesela, Türkiye’de yazlık kültürü var lakin yazlığa gidince bayanlar fizikî aktive yerine çay günleri yapıyorlar. O da olmalı natürel lakin Türkiye’de bayanların en büyük sorunu; vücutları, beyinleri ve kalplerinin bir bütün olmaması. Bayanların beyinleri, vücutları bir de cinsel organları var, bütün bunlar bir ortaya gelmiyor. En büyük sorun, Türkiye’deki bayanlar, “Ben ne istiyorum?” sorusunu sormuyor. “Annem ne düşünür, komşum ne düşünür, babam ne düşünür?” sorusunu soruyor. “Çocuklarım ne der?” sorusunu soruyor. Diğerlerinin gözleri, diğerlerinin kelamları o kadar değerli ki hayat daima diğerlerinin kelamları ve gözleri üzerine kuruluyor.
‘KADINLARA ‘MAĞDUR OLMAYIN’ DİYE BAĞIRAN BİRİNİN KENDİ MAĞDURİYETLERİ İLE YÜZLEŞMESİ KOLAY OLMADI’
52 yaşında bir de otizmle tanıştınız. Bu kadar şeyden sonra üstüne otizm sizi zorladı mı? Kendinizi nasıl hissediyorsunuz?
Otizmle buluşmak galiba hayatın bana verdiği en büyük ikram oldu. O devirde yakınımda birisinde otizm kuşkusu vardı, otizmle ilgili kitaplar okuyorduk. Sonra bir kitap var onu okudum, “Bu baya benim hikayem” dedim. Kitabı okuduğumda, “Olabilir mi?” deyip, burada hastaneye gittim. Asperger Sendromu, otizm içinde olduğu için, resmi olarak otizm teşhisi kondu. Bu benim bütün hayatımın kilidini açan bir anahtar oldu. Zira bütün hayatım boyunca uzaylı olduğuma inandım. Bir tarafım çok zeki, bir tarafım iki yaşında olabiliyor. Dayanılmaz bir maskeleme uzmanı olduğumu öğrendim. Türkiye’de yaşadığım yıllarda bilhassa de son yıllarda, ne vakit gerilim artsa hayatıma girse daima doktordaydım, ‘bulunamayan hastalıklarım ve ben’ halinde yaşadık. Otizm teşhisi konuldu, hayatımda daha büyük gerilimler oldu fakat burada hiç hastanelik olmadım. Zira artık neyin beni hasta ettiğini öğrendim.
Arıkan’ın yapıtlarından Siz, ‘kadınlar için çaba eden, bayan tacizleri için uğraşan biri’ diyorsunuz benim için ancak hiçbir vakit kendimin bir taciz kurbanı olduğunu düşünmedim. Otizm sürecinde öğrendim ki hem fizikî hem ekonomik hem de ruhsal olarak harikulade bir taciz yaşamışım. Büyük bir şoktu benim için. Bana söylenen, “Yalnız değilsin, otistler hudut koyamadıkları için tacizin ne olduğunu anlayamıyor” kelamları uzun vakit kulaklarımdan gitmedi. Bayanlara mağdur olmayın diye bağıran birinin kendi hayatındaki mağduriyetle yüzleşmesi kolay olmadı.
‘OTİZMDE DE BAYAN OLMAK GÜÇ, TÜM KRİTERLER ERKEKLERE YÖNELİK’
Bu süreç çalışmalarınıza nasıl yansıdı?
Bir sürü değişik terapi sistemleri, ruhsal danışmanlık, holistik sıhhat uzmanlığı ve otizm konusu da dahil olmak pek çok eğitimler aldım ve tamamlayıcı tıp uzmanı olarak ruhsal danışmanlık yapmaya başladım. Ayrıyeten buradaki tamamlayıcı tıp derneğinin de resmi üyesi oldum. Bir müddettir dünyanın farklı yerlerinde yaşayan otistik bireylere ve onların ailelerine koçluk yapıyorum ayrıyeten bilhassa menopoz periyodunda zorluk çeken ya da hayatındaki sıkıntılarla baş etmekte zorlanan bayanlara ve gençlere danışmanlık yapıyorum.
Bunların dışında bir sürü istekli projede yer aldım. Artık bir çalışma yapıyoruz. Hasta yakınları bana kıssalarını anlatıyor. Tek bir soru soruyorum: “En çok nerede zorlandınız ve tahlil neydi?” Sonra ben onların öykülerini şiire dönüştürüyorum, zorlandıkları kısmı hikayeleştirip tahlili yazıyorum. Hoş bir seri oldu ve artık bu kitaba dönüşecek. Tahlilleri de yaşayanların verdiği, dünyada bu manada yapılmış birinci iş olacak.
Bunun dışında bir otizm kitabı yazıyorum zira otizmde de bayan olmak bir sorun. Bütün dünyada çok uzun yıllar bayanların otistik olarak teşhis edilmesi başarılı olmamış. Son 20 yıldır benim yaşımdaki bayanların Asperger olabileceği ortaya çıkmış. Zira bütün otizm kriterleri erkeklere yönelik.
Burada CREDU ile birlikte “Hidden Voice” diye bir proje yaptık. Bu proje dahilinde ben birkaç otistik bayanla çalıştım ve sonunda herkes bende dahil kendi talk show’unu yazdı ve bunu sahneledik. Böylelikle burada birinci sefer otistik bayanlar kendi kıssalarını anlatma fırsatı buldu. Seyredenler çok etkilendi ve projenin önümüzdeki sene de devam etmesine karar verildi.
“Groove dans method” diye mükemmel bir eğitim aldım sonunda 53 yaşında dans fitness eğitmeni oldum. Bir yıldır Zoom üzerinden groove dans sınıfları yapıyorum. Şu anda birinci ve tek Türk groove eğitmeni benim. Keşke Türkiye’den daha çok bayan benimle dans etse burada 70 yaşında benimle dans eden bayanlar var ve bu beni çok memnun ediyor.
Hiç durmayan, daima üreten bir bayan profili var önümüzde. Kendi öykünüzü de yani başınızdan geçenleri de yazmayı düşünüyor musunuz?
Arıkan’ın yapıtlarından Başımdan geçenleri artık yazmıyorum ancak bir gün yazacağımı biliyorum fakat o gün şimdi gelmedi. Hâlâ sürecin içindeyim, yazabilmem için sürecin dışına çıkıp, oradan bakabilmem lazım.
Türkiye’yi özlüyor musunuz?
Türkiye’yi özlemiyorum. Türkiye’de sevdiğim birkaç kişi dışında hiçbir şeyi özlemiyorum. Sokaklarında, caddelerinde anılarımda yalnızca ve yalnızca gözyaşım var. “Ne hatırlıyorsun?” dersen, Türkiye benim için bir acılar bütünü.
Tüm bu yaşananlar geçip gitse de Türkiye’ye dönüp yaşama fikri çok uzak mı?
Büyük konuşmak istemiyorum lakin gönlüm hiç Türkiye’de yaşamak istemiyor. Bir gün öleceksem Galler’de ölmek istiyorum.
