Macaristan seçimleri: Riskler Türkiye’deki muhalefet için de geçerli

Siyaset Bilimci Prof Dr Tanju Tosun a nazaran Macaristan seçimleri kamuoyu araştırmalarının güvenilirliği konusunda önemli bir sorgulamaya neden olacak nitelikte Macaristan daki seçimlerden evvel iki tarafı başa baş gösteren kamuoyu araştırmalarının bulgularına ihtiyatla yaklaşmak gerektiğinin açığa çıktığını söyleyen Tosun bunun bilhassa kutuplaşmış toplumlarda seçmenlerin parti tercihlerini açıklamak yerine gizlemeyi tercih edebildiğini gösterdiğini söyledi Tosun a nazaran Macaristan daki seçmenin tavrı büyük kentlerle taşra ortasında farklılaşıyor ve bu noktada Türkiye ye benziyor

Altı muhalefet partisi Orban a karşı birleşirken bir ön seçime gitmiş Budapeşte Belediye Lideri Gergely Karacsony son seçimlerde muhalefet ismine yarışan Zay i destekleyerek çekilmişti Budapeşte Belediye Lideri Karacsony nin daha tanınan bir figürken daha az tanınan olan Zay in aday gösterilmesinin dezavantaj yarattığını belirten Tosun a nazaran ‘Türkiye deki muhalefetin önümüzdeki seçimlerde tanınan adaydan vazgeçmemesi’ gerekiyor Tanınan adayların kitleleri sürükleyen bir aktör olabildiğini bunun yanında birikiminin ve donanımının da kıymetli olduğunu vurgulayan Tosun Türkiye deki muhalefetin Macaristan seçimlerinden çıkaracağı derslere dair şunları kaydetti

Macaristan Türkiye deki muhalefetin potansiyel cumhurbaşkanı adayı için partiler üstü bir kimliğin seçim kazanma ihtimalinin düşük olacağının sinyallerini verdi Muhalefetin adayı Zay her ne kadar siyasetin içerisinde olsa da çok politik bir figür değildi Politik figür olmadan kitleleri peşinden sürükleyecek bir aday olmadan yalnızca toplumun kıymetleriyle özdeşleşiyor diye o kıymetlerin içerisine oturan bir adayla yola çıkmanın riskli olduğunu Macaristan örneği de göstermiş durumda

‘MUHALEFETİN SİYASAL ÖNERMELERİNİN TESİRLERİNİ SEÇMENE ANLATMASI ÇOK ÖNEMLİ’

Macaristan da oluşan muhalefet ittifakının Orban karşıtlığı üzerinden süreci götürdüğünü hedeflerinin Seçimi kazandırmamak olduğunu belirten Tosun a nazaran Türkiye de de Erdoğan karşıtlığı üzerinden işleyen bir muhalefet var Türkiye deki muhalefetin Macaristan muhalefetinden farklı olarak politik önermeleriyle bu aykırılığı doldurduğunu bunu da Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem üzere tekliflerle yaptığını tabir eden Tosun Bundan sonra Türkiye deki muhalefetin seri bir biçimde bu siyasal önermeleri gündelik hayatta tesirleri ne olacak sorusuna karşılık vererek seçmene anlatması gerekiyor Bunu kesinlikle ekonomik önermelerle de destek etmesi lazım dedi

Victor Orban ın seçimi kazanmasında ülkedeki ekonomik göstergelerin çok makus olmamasının hissesinin olduğunu Türkiye deki ekonomik tablonun Macaristan a nazaran çok daha berbat olduğunu belirten Tosun Türkiye de partizan seçmen dışında merkezde konumlanan yüzde 20 oranındaki kararsız seçmenden her partiye gidebilecek seçmen olduğunu düşünüyorum Macaristan ile Türkiye ye birebir bakmamak gerekiyor Macaristan ın kendine has politik coğrafyası ekonomik dinamikleri var diye konuştu

Prof Dr Tanju Tosun

‘ADAY VE İTTİFAK TARTIŞMALARININ YERİNE NET BİR DERS ÇIKARMALI’

Dokuz Eylül Üniversitesi Araştırma Vazifelisi İlteriş Ergun ise Türkiye de ittifakın genişletilmesi ve aday üzerine yapılan tartışmalara dikkat çekti Macaristan seçimleri adayın kimliğinden ve muhalefet bloğunun genişleyip genişlememesinden daha değerli ögenin siyasal strateji olduğunu gösterdi değerlendirmesinde bulundu Macaristan da muhalefetin 6 değil de 8 parti ile ittifak kursa da sonucun farklı olmayacağını belirten Ergun Macaristan muhalefetinin Orban iktidarının kurguladığı kutuplaşma ve kamplaşma stratejisinin karşısında ne bertaraf edecek kurgu ne de yeni bir kutuplaşma ekseni kurmadıklarını söyledi

Seçimlerin altı muhalefet partisinin ortak adayı Zay dan ötürü mı kazanılmadığı tartışmasının hakikat olmadığını belirten Ergun a nazaran ön seçimde yarışan öbür adaylar Klara Dobrev ya da Gergely Karacsony ile de seçime gidilse çok farklı bir sonuç çıkmayacaktı Otoriter bir rejimle muhalefetin uğraş ettiğini seçmene ulaşmanın sıkıntı olduğunu adayın kimliğinin sol liberal muhafazakâr milliyetçi olmasının ikincil bir öge olduğunu vurgulayan Ergun şunları kaydetti
Önemli olan seçmene ulaşabilecek stratejiler ortaya koymak Burada Türkiye muhalefeti aday ve ittifak tartışmalarının yerine net bir ders çıkarmalı Burada kıymetli olan popülarite değil Orban kolay bir otoriter önder de değil Çok güçlü bir stratejiye sahip bir başkan Çok derin bir yasallaştırma ve kendi siyasetini kurgulayabilme yeteneğine sahip entelektüel networke sahip Bu perspektiften bakınca kendi seçmenine vadettiği şeyler o seçmenin tarihî kimliğinden ve ortak belleğinden de süzülüyor Macar halkı onların tarih kitaplarından öğrendiği ve tarihte de yazdığı formda Türklerin Avusturyalıların ve Rusların egemenliği altındaydı Egemenlik Macarlar için tramvaydı Artık muhalefet Ukrayna sorununda bir durum aldı Muhalefet daima olarak AB ve NATO yu şahit göstererek Macaristan ın yerinin burası olduğunu belirterek siyasal telaffuz tutturdu Buna karşılık Orban karşılık olarak ‘Biz ne Batı ne Rusya dostu Macar dostuyuz’ telaffuzuyla karşılık verdi Bu telaffuz belleğe atıf yaptı ve egemenlik travmasını tetikledi

İlteriş Ergun

‘MACARİSTAN İLE TÜRKİYE ORTASINDA ZITLAŞAN NOKTA EKONOMİ’

Ergun a nazaran sık sık kıyaslanan Orban ile Cumhurbaşkanı Erdoğan ortasında iktisat alanında atılan adımlara dair de farklılıklar mevcut Orban ın Erdoğan a nazaran iktisat alanında daha rasyonel olduğunu Macaristan da son periyotta faiz artışı toplumsal refah harcamaları üzere adımlar atıldığını hatırlatan Ergun Orban ın partisi sağ parti lakin toplumsal demokrasiye mahsus ekonomik araçları da kullanan bir sağ parti Bu ekonomik tabanı kaybetmeden tutabildi Türkiye de zıtlaşan nokta bu Türkiye de muhalefet ismine burada avantaj var Türkiye de bu noktanın üzerine giderek bir sonuç alınma ihtimalini görebiliriz dedi

CHP SONUÇLARIN TÜRKİYE YE ÜMİTSİZLİK OLARAK İTHAL EDİLMEYE ÇALIŞILMASI HAKİKAT DEĞİL

Peki Türkiye deki muhalefet Macaristan daki seçimlerin sonuçlarını nasıl okuyor CHP Genel Lider Yardımcısı İstanbul Milletvekili Fethi Açıkel dünyanın farklı ülkelerinde yapılan tüm seçimler üzere Macaristan seçimlerini de kampanya süreci ve seçim sonuçları bağlamında etüt ettiklerini söyledi Lakin her ülkenin kendine has iç dinamikleri siyasal ve ekonomik özgünlükleri olduğunu belirten Açıkel Macaristan daki seçim sonuçlarının Türkiye ye ümitsizlik olarak ithal edilmeye çalışılmasını ve sıklıkla karşılaştığımız üzere çaresizlik psikolojisine tahvil edilmesini yanlışsız bulmuyoruz 2019 Lokal Seçimleri’nin galibinin CHP ve Millet İttifakı öncülüğünde Demokrasi İttifakı olduğu ve o tarihten bu yana saray iktidarının büyük bir gerileme ve moral çöküş yaşadığını görmemek yanılgı olur diye konuştu

Türkiye kamuoyunda Macaristan Modeli ya da Finlandiya Modeli üzere modellerin yüceltilip beklenti oluşturulup akabinde umutsuzluk pompalanmasını yanlış bulduklarını belirten Açıkel Gerek bizler gerekse bu alanda çalışan akademisyen ve uzman arkadaşlarımız ile birlikte Macaristan seçimlerinin Viktor Orban ın kazanacağını öngörmüştük Ukrayna savaşı ve berbat geçen kampanya periyodu Macaristan seçim sistemi ile birleşince beklenen sonuç gerçekleşti dedi

Fethi Açıkel

‘KILIÇDAROĞLU MODELİNİN BAŞARISI’

Farklı ülke tecrübelerini önemsediklerini ancak Türkiye açısından ‘Kılıçdaroğlu Modeli’ne farklı bir nitelik ve kıymet atfedilmesi gerektiğini belirten Açıkel Genel Liderimiz Kemal Kılıçdaroğlu nun ve CHP nin öncülüğündeki ittifak Türkiye de diyalog ve iş birliği siyaseti ile kazandığı lokal seçim başarısı nedeniyle dünyadaki öbür siyasi partilere ve emsal ittifak arayışlarına model oldu dedi

Millet İttifakı olarak hem cumhurbaşkanlığı hem de genel seçimleri kazanacaklarını AK Parti iktidarının da bildiğini söyleyen Açıkel Genel Liderimizin uzun yıllardır sabırlı kararlı ve itidalli bir biçimde yürüttüğü otoriter popülist iktidara karşı Millet İttifakı ve vatansever demokratlar dayanışması önümüzdeki birinci seçimde bu rejime son verecektir Zira kucaklayıcı ve birleştirici bu siyaset şekli Türkiye de demokrasiden yana olan tüm yurttaşlarımızı ve toplumsal kesitleri bir ortaya getirmiştir dedi Açıkel kelamlarını şöyle sürdürdü Bu samimi diyalog ve kucaklaşma siyasetini Kılıçdaroğlu nun misyona geldiği birinci yıllara kadar götürmemiz mümkün Yani her ne kadar Siyasi Partiler Kanunu’na nazaran siyasi partiler ortasındaki ittifaklar 2018 yılından itibaren yapılabiliyor üzere gözükse de Genel Liderimizin yürüttüğü samimi diyalog kucaklaşma ve birliktelik siyaseti farklı formüllerle 2014 mahallî seçimlerinde ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de 2015 seçimlerinde de Adalet Yürüyüşü nde de referandumdaki ‘hayır’ kampanyasında da vardı Yani ağır olarak son 4 yıl üzere gözükse de aslında bugün Millet İttifakı ve altılı başkanlar birlikteliğine yansıyan siyaset anlayışı aslında çok daha öncesine kadar uzanmaktadır Kılıçdaroğlu Modeli nin başarısı bu yüzdendir

HDP MACARİSTAN DAKİ RİSKLER TÜRKİYE DEKİ MUHALEFET İÇİN DE GEÇERLİ

HDP Diyarbakır Milletvekili TBMM Dışişleri Komitesi üyesi Hişyar Özsoy’a nazaran ise Macaristan seçim sonuçlarından Türkiye deki muhalefetin çıkaracağı dersler var Macaristan seçimlerinin akabinde Orban karşıtı olmanın yetmediğinin görüldüğünü belirten Özsoy Türkiye deki muhalefetin bilhassa düşünmesi gereken noktanın bu olduğu görüşünde Türkiye deki muhalefetin Parlamenter sisteme geri döneceğiz Başkanlık sistemini ortadan kaldıracağız üzere soyut kimi tartışmaların ötesinde toplumun önüne koyabildiği net bir projenin olmadığını savunan HDP li Özsoy cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olarak popüler bir ismin çıkmasından fazla somut telaffuz ve siyasetler geliştirmesi gerektiğini belirterek şunları kaydetti
Mesele daha tanınan daha karizmatik birisinin öne çıkması değil Bunu en çok Ankara da İstanbul da gördük O kadar belediye başkanlığı kazanıldı Bu insanların şahsi karizması ya da popülerliğiyle ilgili değildi Çok daha tanınan olan beşerler geçmişte kazanamadılar Ortada bir siyasal konjonktür var Toplumda çok önemli bir değişim isteği var lakin bu arzuyu siyasete telaffuz olarak çeviri edecek bir muhalefet hâlâ yok Muhalefet bu bahiste net kararlı gerçek düşünülmüş adaletinden toplumsal barışına kadar önemli bir projeyle toplumun önüne çıkamazsa Macaristan daki riskler Türkiye deki muhalefet için de geçerlidir

Hişyar Özsoy

‘MESELE YALNIZCA NEGATİF BİR AJANDAYLA İKTİDARA KARŞI OLMAK DEĞİL’

Bittiler artırımlar geliyor Bu iktidar gidici bizler geleceğiz oturacağız üzere telaffuzlar çok optimist ve siyaseti bilmemeyle ilgili Alışılmış ki Türkiye ile Macaristan farklı ülkeler ekonomik göstergeler farklı ama Türkiye deki muhalefetin bu seçim sonuçlarını bir düşünmesi lazım 2019 da Budapeşte seçimlerinde İstanbul modeli uygulayan muhalefet kazanmıştı Fakat bakın Budapeşte yi kazanmak direkt olarak genel seçimleri belirlemiyormuş Nereden nereye Muhalefetin kuru kaba ve soyut bir Erdoğan aksiliğinin ötesinde ikna edebilecek demokrasi iktisat iç barış hukuk programını toplumun önüne koyması gerçek düzgün bir adayla da bunu sunması lazım Problem yalnızca negatif bir ajandayla iktidara karşı olmak değil olumlu bir ajandayla mevcut durumdan çıkış yolu göstermek Bunun umudunu ve motivasyonunu halka götürebilmek

İYİ PARTİ TÜRKİYE İLE MACARİSTAN KIYASLAMASI GERÇEK DEĞİL

İYİ Parti Memleketler arası Siyasetler Lideri Ahmet Kamil Erozan a nazaran ise farklı dinamikleri olan Türkiye ile Macaristan ortasında benzerlik kurulması hakikat değil Macaristan ın otoriter karakteri ve muhalefet yapısı ile Türkiye deki iktidar ve muhalefetin yapısının birebir olmadığını savunan Erozan Bizim direncimiz daha yüksek Kendimize olan itimadımız de daha farklı Orban ın iktidarda kalmayı becermesiyle Türkiye yle paralellik kurmak yanlışsız değil dedi Erozan bunun nedenini şu tabirlerle açıkladı
Macaristan da enflasyon yüzde 61 miydi Oradaki adamın ekonomik performansıyla bizdeki adamın ekonomik performansı ortasında Türkiye aleyhine önemli bir fark var O adam vatandaşına ekonomik ölçüde vadettiklerini bir ölçüde sağlamış ki vatandaşları ona itimadını tazelemiş Ülkeler ortasında başta ekonomik olmak üzere bilgilere bakıldığında bizdekinin bir muvaffakiyet hikayesi üretemediği bir tarafa gelecekte de bir muvaffakiyet hikayesi üretemeyeceği kanaati var Hasebiyle önümüzdeki devir Türkiye deki seçimler ekonomik performans üzerinden gerçekleşecektir

Ahmet Kamil Erozan

DEVA: TÜRKİYE AÇISINDAN ÇIKARILMASI GEREKEN DERSLER VAR

Demokrasi ve Atılım Partisi DEVA Genel Lider Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu na nazaran de Macaristan ile Türkiye nin sosyo ekonomik yapısı tıpkı değil Macaristan da ekonomik tablonun gayet iyi kabul edildiğini işsizlik oranının düştüğünü belirten Yeneroğlu na nazaran Orban ın uzun yıllardır sürdürdüğü AB tersi popülist siyasetleri Macaristan halkı nezdinde başarılı kabul edildi Macaristan da göç krizinin demokrasi hukuk ve insan onuru açısından çok müthiş bir propagandasının yapıldığını bu durumun topluma tesir ettiğini belirten Yeneroğlu na nazaran sonuçlara bakarken bunların göz gerisi edilmemesi gerekiyor

Mustafa Yeneroğlu

Macaristan seçimlerinde asıl sorunun muhalefetin aday belirleme sürecinde yaptığı yanlışlardan kaynaklandığını belirten Yeneroğlu bu noktada Türkiye açısından çıkarılması gereken dersler olduğunu söyledi Macaristan da toplumun beğenisini kazanabilecek kapasitede bir aday üzerinde muhalefetin uzlaşamadığını muhalefetin adayları ortasında sürtüşmelerin açığa çıktığını söyleyen Yeneroğlu şunları kaydetti
Adayın kendisi kendi memleketinde sevilen güçlü bir kişilik değildi Bu durumda adeta yanlış bir seçimle tüm ülkeye bir formda ortak aday olarak sunulmuş oldu Bu çok yanlış oldu Son aylarda aslında anketlerde Orban açık orta öndeydi Macaristan örneği tüm toplumun takdir edebileceği oy verebileceği ve birinci tıpta seçimi açık orta kazanabilecek bir aday üzerinde uzlaşma zorunluluğunu ders olarak Türkiye ye bırakıyor