ANKARA- CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun ‘helalleşme’ kapsamında iki gün süren Diyarbakır programı geniş yankı uyandırdı. Çok sayıda vatandaş, sivil toplum örgütü temsilcisi, kanaat başkanı ile bir ortaya gelen Kılıçdaroğlu tutuklu bulunan eski HDP Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş’ın babası ve katledilen Baro Lideri Tahir Elçi’nin eşi Türkan Elçi’yle de görüştü. “Helalleşme” ziyareti olarak nitelendirilen programında Kılıçdaroğlu Kürt meselesinin tahlili için de 5 teklifte bulundu. Pekala CHP önderi Kılıçdaroğlu’nun Diyarbakır’daki iletileri Kürt seçmenler ortasında nasıl karşılık bulacak. Kılıçdaroğlu’nun Cumhurbaşkanlığı adaylığı durumunda nasıl bir tablo ortaya çıkacak?
‘BÖLGEDE RUHSAL ÜSTÜNLÜK CUMHUR İTTİFAKI’NDAN MİLLET İTTİFAKI’NA GEÇTİ’
Yıllardır bölgede kamuoyunun nabzını tutan araştırmacısı Reha Ruhavioğlu’na nazaran, CHP önderi Kılıçdaroğlu Diyarbakır’a gitmeden evvel de bölgede CHP’nin moral takviyesi ve oy potansiyelinin arttığı tespit ediliyordu. CHP önderinin birinci sefer “Cumhurbaşkanı adayı” olarak kente gittiği yorumu yapan Ruhavioğlu, Kılıçdaroğlu’nun “kararlılığına” dikkat çekti. 2014 yılında CHP başkanının, cumhurbaşkanı adayı Eklemeddin İhsanoğlu’yla kente yaptığı ziyarette “Kürt sorunuyla ilgili” neredeyse hiç konuşmadığını hatırlatan Ruhavioğlu, “Diyarbakır programının CHP ve Kürtler açısından olumlu geçtiği söylenebilir. Lakin herkes tam manasıyla tatmin oldu mu derseniz, bir ziyarette herkesi tatmin etmek çok kolay değil” dedi.
“Ben iktidara geliyorum, seçimi kazanacağım” üzere bir savla Diyarbakır’a gelen Kılıçdaroğlu’na çok sayıda soru yöneltilmesini kıymetlendiren Ruhavioğlu şunları söyledi: “Güçlenen bir siyasi aktör ve talepleri olan bir kamuoyu var. Bu kamuoyu artık bu aktör güçlendiği için, bu aktörün problemleri çözeceğine dair inanç oluştuğu için sıkıntılarını aktarıyorlar. Bu hem olağan bir seyir hem de Millet İttifakı’nın, Kılıçdaroğlu’nun telaffuz üstünlüğünü ele geçirdiğini gösteriyor. Bölgenin genelinde Cumhur İttifakı’nın seçimi kazanacağına olan inanç, Cumhur İttifakı’nın oyundan daha düşük. Yani Cumhur İttifakı’na dayanak veren bir kesim de Millet İttifakı’nın başarılı olacağını düşünüyor. Bu da ruhsal üstünlüğünün CHP’ye ve Millet İttifakı’na geçtiğini gösteriyor.”
‘KÜRT SEÇMEN TÜRKİYE SEÇMENİNDEN DAHA EVVEL ALANI GÖRDÜ’
CHP başkanının Diyarbakır’a yaptığı ziyaretin yansımalarının nasıl olacağı da merak konusu. Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanı adaylığının netleşip netleşmemesinden bağımsız kamuoyunda güçlü bir aday olduğunu belirten Reha Ruhavioğlu “Hatta Kürt seçmen ve bölgedeki seçmen özelinde Kemal Kılıçdaroğlu iki favori adaydan birisi. Öteki favori isim de Ekrem İmamoğlu. HDP’nin aday göstermediği, Selahattin Demirtaş’ın aday olmadığı bir denklemde bu iki favori aday var” dedi.
CHP önderinin Diyarbakır ziyaretiyle bir düğüm attığını, üç ay içerisinde kentte verdiği bildirilerin üzerine bir şey koyup koymamasının belirleyici olacağını belirten Ruhavioğlu, Kürt nüfusunun ağır olduğu bölgedeki seçmen eğilimlerini şöyle: “Bölgede AK Parti 7 Haziran 2015 seçimlerinde aldığı oyların altına düşmüş durumda. HDP’nin oyları ise 7 Haziran 2015 seçimlerinde aldığı oy düzeyinde değil. Hatta 1 Kasım 2015 seçimlerinin de bölgede altında. Pekala bu tablo böyleyken o ortadaki oy potansiyeline ne oluyor? Bu oy büyük ölçüde CHP’ye, biraz DEVA ve Gelecek Partisi’ne yöneliyor. Birazı da hala protesto, yani kararsız büyük bir havza var. Seçime katılmamış olanlar, yeni seçmen, küskün AK Partililer diye üç küme. Bu üç küme CHP için kıymetli bir oy havzası. Buradaki bekleyen kümeyi CHP’nin ne kadar kendine yaklaştıracağı, onun önündeki ödev.”
‘BÖLGEDE CHP’YE İLGİ GENÇLER ORTASINDA DAHA FAZLA’
CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun Diyarbakır ziyaretinde çok sayıda gençle buluşması da dikkat cazipti. Ruhavioğlu bu ilgiyi, “Gençlerin CHP’ye açtıkları olumlu kredi, orta yaş ve yaşlılardan daha fazla. Orta yaş ve üzeri şahıslar CHP’yi tarihi bagajı ve günahlarıyla birlikte bir değerlendirmeye tabi tutuyorlar. Ancak birinci kere oy kullanacak gençler Tayyip Erdoğan’ın iktidarında doğmuş gençler. Bu gençler, CHP’ye dair ailelerinden duydukları öyküleri şahsen yaşamamış gençler” kelamlarıyla kıymetlendirdi, şöyle devam etti: “Bu gençler CHP’nin son iki yıldaki siyaset değişimini yani demokratikleşme, Kürt problemiyle barışma üzere değişimini kendi gözleriyle izliyorlar. Ailelerinin onlara aktardığı CHP hikayesindense, kendilerinin şahit olduğu CHP’yi imtihana tabi tutup puanlıyorlar. Örneğin 50 yaş üzerinde CHP’ye moral takviye yüzde 20 iken orta yaşta yüzde 35’lere çıkıyor. Gençlerde ise moral dayanak yüzde 50’lere yaklaşıyor. Bu kadar yüksek olmasa bile oy manasında da bunun yansıması var. Gençler ortasında bölgede CHP’ye ilgi daha fazla. Birinci kere oy kullanacaklar ortasında evvelden CHP hiç oy alamazken bugün hatırı sayılır bir takviyesi var. “
‘CHP’NİN DAHA YÜREKLİ OLMASI BEKLENTİSİ VAR’
Kürt sorununa ait akademik çalışmalar üreten Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Vahap Coşkun’a nazaran CHP uzun müddettir bölgeyle irtibatı kesmiş bir parti pozisyonundaydı. Kılıçdaroğlu’nun genel başkanlığının akabinde CHP’nin, “bazen ürkek, bazen ihtiyatlı bir şekilde” ihmal ettiği bölümlerle ilgi kurma siyaseti yürüttüğünü, bu bağ kurmada başta gelen kümelerden birinin de Kürtler olduğunu tabir eden Coşkun, “CHP bu Kürt coğrafyasından uzak kaldığı 1990’dan bugüne gelen süreçte nerdeyse ‘Tabela partisi’ görünümündeydi. Kılıçdaroğlu bunu değiştirmeye çalışıyor. Ancak bu kolay değil” dedi.
Kılıçdaroğlu’nun Diyarbakır mesaisini yakından takip etmeye çalıştığını belirten Coşkun’a nazaran halk Kılıçdaroğlu’nun bildirilerine olumlu baktı: CHP önderi diyalog kurabildi. Olumlu karşılıyorlar lakin kâfi bulmuyorlar. CHP’deki değişimi görüyorlar ancak bunun kâfi olduğunu düşünmüyorlar. Kılıçdaroğlu’nun temas ettiği bütün bölümlerde beklentiler daha yürekli olması tarafındaydı. Bilhassa Kürtlerin demokratikleşme probleminde CHP’nin de Kılıçdaroğlu’nun da daha hamasetli, kararlı, daha somut siyaset biçimi izlemesi gerektiği vurgulanıyordu.”
‘MUHALEFET ADAYDA YANILGI YAPMAZSA KÜRTLERİN DAYANAĞINI ALMA İHTİMALİ YÜKSEK’
CHP’nin Diyarbakır’da verdiği bildirilerin “olumlu” olduğunu ancak partinin siyasal bir tartı merkezi olması için bunun kâfi olmadığını belirten Coşkun’a nazaran, bu telaffuzların ardının gelmesi ve altının doldurulması gerekiyor. Önümüzde yapılacak seçimlerde hayati bahsin Kürt seçmenlerinin oylarını cumhurbaşkanlığı seçimlerinde hangi adaya verecekleri olduğunu belirten Coşkun kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bu ziyareti, verilen iletileri, kamuoyu araştırmalarını bütün değerlendirdiğimizde şunu görüyoruz; AK Parti’den uzaklaşan, muhalefetle yakınlaşan bir Kürt seçmeni var. Münasebetiyle muhalefet ortak aday belirlemede çok büyük kusur yapmazsa bu Kürtlerin dayanağını almaları yüksek ihtimal. Olağan burada AK Parti’nin ve Erdoğan’ın nasıl bir hal takınacağı da değerli. Mevcut koşullar altında muhalefetin 2019’da yakaladığı ivmeyi devam ettirebilmesi mümkün.”
‘DİYARBAKIR’DAKİ HEYECAN TÜRKİYE’YE YANSIR’
CHP başkanı Kılıçdaroğlu’nun Diyarbakır ziyareti için bir grup görevlendiren MAK Danışmanlık Lideri Mehmet Ali Kulat’a nazaran de bölgede yaşayanlar “helalleşme” kavramını çok önemsiyor. Bu kavramın önemli halde karşılık bulduğunu belirten Kulat, “CHP çok uzun müddet bölgeyi ihmal etti. Yüzde 2’lik bir parti haline geldi. Artık bölgede önemli bir karşılık bulmaya başladı. Bugünden CHP’nin oyu üç kat, beş kat artar diye düşünüyorum. Bölgedeki beşerler CHP’yi bilen beşerler. Hasebiyle bölge insanında karşılığı olur” diye konuştu.
Kulat’a nazaran bölge Türkiye’nin en genç nüfusuna sahip bölge ve bu genç nüfusta CHP çok önemli bir karşılık buluyor. Bu insanların yalnızca bölgede yaşamadığını, İstanbul üzere büyük kentlerde de münasebetleri olduğunu belirten Kulat şöyle devam etti: “Yani bu insanların bir yansıması olacak. Diyarbakır’da bir heyecan yakaladığınızda aslında Türkiye genelinde yakalıyorsunuz. Diyarbakır’daki heyecan Türkiye’ye yansır. Beni şaşırtan AK Parti’nin bölgeyi bu kadar boşlaması. İleride toparlaması sıkıntı olacak AK Parti açısından. Bölgeyi elinden kaçırmak üzere.”
