Dünyada geliştirilmekte olan kömürlü termik santrallerin sayısı geçen yıl düştü, fakat hala çok fazla kömür yakılıyor ve dünyanın inançlı sıcaklık sonları içinde kalması için çok fazla yeni kömürlü termik santral planlanıyor. Covid-19 pandemisinden evvel kömür kullanımı uzun vadeli düşüşte üzere görünüyordu, lakin dünya genelindeki karantinalar ve ekonomik çalkantı, 2020’de bilhassa Çin’de yeni kömür projelerinde artışa neden oldu.
AA’nın haberine nazaran, Küresel Energy Monitor’ün sekizincisini yayımladığı “Yükseliş ve Çöküş 2022: Kömürlü Termik Santrallerin Global Takibi” raporuna nazaran, dünyada kapanma tarihi belirlenen kömür santrali sayısı 2021’de bir evvelki yıla nazaran yaklaşık iki kat artarak 750’ye ulaştı. Üretim ve planlama basamağında olan toplam kömür santrali kapasitesi, geçen yıl, yaklaşık yüzde 13 oranında düşerek 525GW’dan 457GW’a (gigawatt) düştü. Yeni fabrika planlayan ülke sayısı da 2021’in başında 41’den 34’e düştü.
Ancak kömürle çalışan eski elektrik santrallerinin hizmet dışı bırakılmasındaki yavaşlama bu cüret verici sayılardan daha ağır bastı. Kömürle üretilen elektrik ölçüsü 2021’de yüzde 9 artarak rekor bir yüksekliğe ulaştı ve 2020’deki yüzde 4’lük düşüşten sonra daha da arttı.
1,5 DERECE MAKSADINDAN UZAKLAŞILIYOR
The Guardian’ın haberine nazaran, raporun müellifleri, geçen Kasım ayında COP26 BM İklim Doruğu’nda kömürün “aşamalı olarak azaltılmasını” kabul eden ülkeler olmasına karşın, “kömürün son nefesinin şimdi görünmediği” sonucuna vardılar. Geçen yıl, Memleketler arası Güç Ajansı, dünyanın global ısınmayı endüstrileşme öncesi düzeylerin 1.5 derece üzerinde sonlandırması durumunda, rastgele bir cinste yeni fosil yakıt keşfinin yapılamayacağı konusunda uyarmıştı.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından yapılan ve sera gazı emisyonlarında süratli azalmalar olmadan dünyanın 1.5 derece hududunu ziyadesiyle aşacağı sonucuna varan son değerlendirmesinde bilim insanlarının her zamankinden daha sert ihtarlarına karşın, kömürün kullanımını devam ediyor.
‘2030 YILINA KADAR KÖMÜR SANTRALLERİNİ KAPATIN’
Raporun muharrirlerinden biri olan Küresel Energy Monitor’den Flora Champenois şunları söyledi: “Yeni kömür santralleri inşa etmek için karbon bütçesi kalmadı. Artık durmalıyız. En son IPCC raporunun yaşanabilir bir iklimde bir çaba bahtı için yönergesi açık: yeni kömür santralleri inşa etmeyi bırakın ve 2030 yılına kadar gelişmiş ülkelerde ve kısa mühlet sonra dünyanın geri kalanında mevcut olanları emekliye ayırın.”
Ukrayna işgalinin doğal gaz fiyatlarını artırıp kömürü kıyasla daha ucuz hale getirmesi şirketleri ve ülkeleri bu kirli yakıtı daha da fazla yakmaya teşvik etti. Fakat, Güç ve Pak Hava Araştırmaları Merkezi’nin baş analisti ve raporun bir başka ortak müellifi olan Lauri Myllyvirta, birçok ülkede ve bilhassa Avrupa’da, güç sistemlerinde pak enerjiyi hızlandıran ve güç verimliliğini vurgulayan ıslahatlar yapma istikametinde bir gelişme olabileceğini söyledi. “İşgale reaksiyon olarak pak güç ve verimliliğe yönelik ne kadar hareket olduğuna dikkat etmek sahiden önemli” dedi.
ÇİN YENİ SANTRALLER PLANLIYOR
Çin, Covid-19 pandemisi başladığından beri dünyanın geri kalanının toplamından daha fazla yeni kömürle çalışan elektrik devreye aldı, lakin Çin hükümetinin 2025 yılına kadar pak elektrik üretimini artırma planları, yeni kömür santralleri kurulsa bile daha az kömür kullanılacağı manasına gelebilir. Lakin rapora nazaran, bu tıp tesislerin inşası çok daha sıkı bir biçimde denetim edilmeli, yoksa çok kapasite artışı ülkenin geçiş sürecine ziyan verebilir.
Küresel olarak hala 79 ülkede faaliyet gösteren 2 bin 400’den fazla kömürlü termik santral var ve bu da toplamda yaklaşık 2 bin 100 GW kapasiteye sahip. Sırf 170 tesis en son bir kullanımdan kaldırma tarihi yahut karbon nötrlüğü amacı kapsamında değil, lakin çok azının 1.5 derece hududunda kalmak için vaktinde emekli olması planlandı. (DIŞ HABERLER)
