Belgeselci Hasan Söylemez Nijer in Agadez kentinden yola çıkarak Libya ve Avrupa ya ulaşmak için büyükesat Escort bir kamyonla çölü geçmeye çalışan Afrikalı insanların gerçek öyküsünü anlattığı uzun metrajlı ödüllü belgesel sineması Tenere nin 1 akabinde yeni bir kıssayla izleyici karşısında olacak Söylemez bu hafta Orta Afrika cebeci Escort Cumhuriyeti nde birinci saha çalışmalarını yapmaya ve çekimleri bir sene sürecek olan sinemanın güvenlik tedbirlerini almak üzere yetkililerle görüşmeye başladı
Söylemez’le yeni sinemasının hazırlıklarını konuştuk
Metamorfoz sinemasının kıssası nasıl doğdu kolej Escort ve gelişti
Tenere yi internette gördüğüm bir fotoğraftan etkilenerek çekmiştim Metamorfoz da o denli oldu İnternette 1989 yılında Orta Afrika Cumhuriyeti nde çekilmiş bir fotoğrafla karşılaştım Son derece etkileyici bir fotoğraftı Fotoğrafın kıssasını araştırdım hatta fotoğrafı çeken bireye ulaştım Akabinde Fransız entomologlar böcek bilimci ve Orta Afrika Cumhuriyeti nden yerlilerle görüştüm İki yıl boyunca birçok şahısla görüşüp araştırmalar yaptım Ortaya çok çarpıcı bir öykü çıktı Şimdiyse Orta Afrika Cumhuriyeti nde bu kıssanın ön çekimlerini yapacağım
FİLMDE HER ŞEY ‘GERÇEK’ OLACAK
Filmde profesyonel oyuncular mı olacak yoksa tekrar Afrika da yerelde tanıştığınız bireyleri mi ön planda göreceğiz
Filmin anlatım lisanı kurmaca bir sineması andıracak ancak gerçek karakterlerle diyaloglara ve olayların akışına müdahalenin yok denecek kadar az olduğu bir belgesel sinema olacak Sinemanın kimi sahneleri Avrupa da çekilecek Yalnızca Avrupa daki sahnelerin bir kısmında set kurulup oyuncu oynatılacak Onun dışında sinemanın tamamında gerçek karakterler ve gerçek diyaloglar olacak Belgesel denince insanların aklına genelde konuşan başlar yahut dış sesli bir anlatım geliyor Bu sinemada konuşan baş yok dış ses yok Bütün bilgileri karakterler ortasındaki gerçek diyaloglardan ve yaşanan olaylardan öğreniyoruz
Filmin geçeceği yerler uzunluğu grubunuz ve sinemanın ana teması hakkında kısa bir bilgi paylaşabilir misiniz Çekimlerin ne kadar sürmesi öngörülüyor
Film Orta Afrika Cumhuriyeti yağmur ormanlarında başlayıp Avrupa ya uzanıyor Yaklaşık 15 kişilik bir takımla bir yıl boyunca gece gündüz çekim yapacağız Sinemanın konusunu kısaca özetlemek gerekirse Orta Afrika Cumhuriyeti nin yabanî ormanlarında ailesiyle fakir bir hayat süren bir kelebek avcısı varlıklı olma hayaliyle Afrika nın en pahalı kelebeğinin peşine düşer Av ve avcının kendi hayat döngülerindeki seyahatleri kelebeğin avcıyla müsabakasından sonra yüzlerce milyon dolarlık bir ticaret ağında devam ediyor
Bölgede sinema çekerken elbette güvenlik riskleriyle de karşılaşmak mümkün Daha evvelki tecrübeleriniz ışığında Orta Afrika Cumhuriyeti nde hangi hassas noktalara dikkat etmeyi planlıyorsunuz Güvenliğinizi nasıl sağlayacaksınız
Güvenlik konusu en kıymetli problemlerden biri Şu an Orta Afrika Cumhuriyeti nin birtakım bölgelerinde iç çatışmalar ve karışıklıklar mevcut Esasen bugüne kadar daima riskli bölgelerde çekimler yaptım Genelde tek başıma olduğum için kendi sorumluluğumu taşıyordum Ancak Metamorfoz da durum çok farklı Kalabalık bir takım olacağız Bu yüzden azamî önlemleri almak zorundayız
Geçtiğimiz aralık ayında İstanbul da Afrika daki devlet liderleri ve dışişleri bakanlarının iştirakiyle bir Afrika Tepesi düzenlenmişti Ben de Afrika sinemasıyla ilgili bir konuşma yapmak üzere davet edilmiştim Orada çekim yapacağımız ülkenin dışişleri bakanıyla tanıştım Kendilerine bilhassa güvenlik konusunda birtakım taleplerimin olacağını söyledim O da memnuniyetle yardımcı olacağını söylemişti Bu hafta oraya gitme hedeflerimden biri de güvenliğimizin nasıl sağlanacağının ayrıntılarını görüşmek Çekimlerimiz devam ettiği müddet boyunca kesinlikle asker polis yahut özel güvenliğin bize eşlik etmesi gerekiyor Her şeyi en ince detayına kadar düşündüm B C ve D planlarım da var Umarım meselesiz A planını hayata geçirebiliriz
. Manchester Sinema Festivali nden ödül aldığınız ve birinci uzun metraj belgesel sinemanız olan Tenere nin mesleğinizdeki kıymeti nedir
Tenere mesleğimin dönüm noktalarından biridir diyebilirim Bu sinemadan çok şey öğrendim yalnızca bu yüzden büsbütün uzun metraja yönelmemi sağladı Şayet Tenere olmasaydı Metamorfoz için de bir hazırlığım olmayacaktı Kim bilir tahminen Metamorfoz dan sonra farklı bir dönüm noktasına da girebilirim
Tenere yi çekerken yaşadığınız birkaç değişik olayı paylaşır mısınız
Birbirine en yakın ortasındaki aralığın 400 km olduğu Türkiye nin yarısı büyüklüğündeki bu Tenere çölünü geçmeye çalışan herkes eşit şartlardaydı İster bir keçi olsun ister bir göçmen isterse de bir asker Şayet çölü geçmeye çalışıyorsanız kaybolma susuzluk ve ölme riskiniz çok yüksek Ben de Agadez den başka yolcularla birlikte yola çıkarken tıpkı onlar üzere hazırlık yaptım Yanıma en az iki hafta yetecek kadar yiyecek ve su aldım Nelerle karşılaşacağımı bilemiyordum endişelenmedim ve korkmadım dersem palavra söylemiş olurum
Telefon esasen çekmiyor çölden çıkana kadar kimseyle bağlantı kuramıyorsunuz Aklınızda daima sanki sorusu var Sanki sağ salim bu çölü geçebilecek miyiz telaşı yaşıyorsunuz Mevt korkusu hiçbir şeye benzemiyor yaşadığımız zorluklar ve 45 dereceyi bulan hava sıcaklığı da eklenince kalp atışlarınızın ritmi değişiyor Yaklaşık on gün çölde kaldım ve bu on günde altı kilo verdim İnsanın psikolojisi bozuluyor Her yer birbirine benziyor vakit ve boyut algınız değişiyor Çölde kum dışında gördüğüm şeyler yalnızca otomobil mezarlıkları ve etrafa dağılmış yüzlerce otomobil lastiklerinden ibaretti Nerede olduğumuzu bilmiyoruz Gece gündüz gidiyoruz gidiyoruz ancak bir türlü varamıyoruz Daima ya otomobil bozulursa ya suyumuz biterse ya kaybolursak ne yapacağız diye düşünüyoruz
Teknik açıdan da havanın sıcak olması elektronik aygıtlara ziyan veriyordu Beş dakikadan fazla çekim yapamıyordum Zira kameralar çok çabuk ısınıp kapanıyordu Senaryosu yazılmış bir sahneyi tekraren çekme talihi olan bir sinema çekmiyordum Hadi şu sahne olmadı bir daha deneyelim deme lüksüm yoktu Tek atımlıktı her şey Ya yakaladım ya da bir daha yakalayamazdım Kameranın zirve mikrofonu kırıldığında onu bantla yapıştırmak zorunda kalmıştım Lakin hava o denli sıcaktı ki bant eriyordu Sonra gömleğimi kesip ip olarak kullanmıştım
Kendinizi sinema ve belgeselcilik dünyasında unutulan yahut tahminen de göz arkası edilen bir kıta olan Afrika nın elçisi olarak görüyor musunuz
Hayır kendimi bir elçi olarak görmüyorum Yalnızca bir öykü anlatıcısıyım Yaptığım belgesellerin bu kadar ilgi görmesinin sebebi de bilinmeyen öyküleri hiçbir müdahalede bulunmadan dramatize etmeden kendime has bir lisanla olduğu üzere anlatmamdır
- Tenere Güney Sahra nın orta yerindeki bir çöl bölgesi
