‘Evim’ mağdurları torbada: Mantar gibi türerken bir şey yapmadılar

Kanun teklifi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından gerekli kuralları taşımayan ve tasfiye edilen ‘-evim’ ile biten şirketlerle mukavele imzalamış şahıslara iki seçenek sunuyor.

Birinci seçenekte, tasfiye edilen şirketin sistem içerisindeki üyelerine, faaliyet müsaadesi almış ‘-evim’ şirketlerine mukavele yaparak geçme hakkı tanınıyor. Böylelikle sistem içerisindeki üyelerin ödedikleri paranın tasfiye edilen şirketten alınıp, geçmek istedikleri başka şirkete aktarılması hedefleniyor.

İkinci seçenek ise, faizsiz mesken ya da otomobil alma sisteminde kalmak istemeyen bireyler için uygulanacak. Konut, otomobil alma hayali kuran müşterilerin tasfiye sürecine kadar ödedikleri meblağ kendilerine Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından geri ödenecek.

‘DEVLET TEMİNATI EN BAŞTA OLSAYDI BU KADAR MAĞDURİYET YAŞANMAZDI’

Tasfiye edilen Finansevim müşterisi Mehmet Uykan, kanun teklifine ait “Mağduriyetin giderilmesi gerekirken bizi öteki bir firmaya mecbur bırakıyorlar” dedi. Aylarca ödeme yaptıkları para iade edilse bile şimdiki ekonomik durumda bu paranın bir pahasının kalmadığını belirten Uykan, “Yeni bir mukavele imzalasam bile en ucuz konut 650 – 700 bin lira. Bir an evvel tertip fiyatı de dahil ödediğim bütün parayı alıp, bunlardan kurtulmak istiyorum. Sermaye kaidesi ya da devlet garantisi birinci başta olsaydı bu kadar mağduriyet yaşanmazdı. Mesken sahibi olabilmek uğruna bütün birikimimizi aktardık. Ailelerle birlikte yüz binlerce kişi mağdur oldu. Beşerler öbür bir şirketle devam etmeye de korkuyor. Paranın ne vakit iade edileceği de muhakkak değil. Umarım bir mağduriyet de buradan doğmaz” diye konuştu.

‘KANUN TEKLİFİNİN MAĞDURİYETLERİ GİDERMEDİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ’

‘Evim’ mağdurlarının yaşadığı problemleri tasfiye sürecinden evvel gündeme getiren HDP İktisat Kurulu’ndan Sorumlu Eş Genel Lider Yardımcısı Garo Paylan, düzenlemedeki hususları Gazete Duvar’a kıymetlendirdi. Mağduriyetlerden, vaktinde gerekli düzenlemeleri yapmayan iktidarı sorumlu tutan Paylan, “Bu mağduriyetlerin giderilmesi için kamu kaynakları devrede olmalı” dedi. Paylan şunları kaydetti:

“Bu şirketler ile ilgili mağduriyetlerin giderilmesi argümanı olamaz zira bu şirketler faiz ismi altında yurttaşlardan hizmet bedeli tahsis etti. Bunlar sarfiyat olarak sayılmıyor. Yalnızca iştirak paraları ödeniyor. Halbuki bu şirketlerin birden fazla hizmet bedeli ismi altında para tahsis ettiler. Bu paralar gözükmüyor. Diyelim ki bir yurttaşımızın 100 bin liralık bir mağduriyeti varsa, bunun 80 bini hizmet bedeli ismi altında alındı. Sırf 20 bin lira ana para ismi altında alınmış. Bu paralar 3-4 yıl evvel tahsis edildi. O vakit 20 bin lira çok değerli bir parayken, bugün 20 bin lira pul olmuş durumda. Bu açıdan da kanun teklifinin mağduriyetleri gidermediğini düşünüyoruz. Eksiklikler var. Gerekli önergelerde ve tekliflerde bulunacağız ve meskenim mağdurlarının mağduriyetlerini gidermek için adımlar atacağız.”

‘EVİM MAĞDURLARI İÇİN FARKLI BİR YASA TEKLİFİ GELMELİ’

Mağdurların tasfiye edilen şirketten hâlâ faaliyette olan bir şirkete geçmelerinin önünü açan kanun hususu hakkında konuşan Paylan, “Aslında bu yasanın temel emellerinden birisi de iktidara yakın şirketlere mağdurların geçmesi ve ucuz finansman kaynağı olarak bir halde şirketler tarafından kullanılmasıdır. Bunu da gerçek bulmuyoruz” dedi.

Faizsiz mesken ve otomobil finansmanı sağlayan şirketlerin kontrolü konusunda hâlâ eksiklikler olduğuna dikkat çeken Paylan, şirketlerin finansal yapılarının güçlü olup olmadığının kesinlikle denetlenmesi gerektiğini belirterek şunları kaydetti:
“Bu şirketler açılırken ve her yerde mantar üzere türerken biz iktidara bunları regüle edin diye çok davet yaptık lakin yapmadılar. Burada katiyetle iktidarın sorumluluğu var. İktidar yaptığı kusurun bedelini ödemeli. Bu da kamu bütçesinden olacaktır. Bu yasa çıkarsa yurttaşlarımızın mağduriyetlerinin en fazla üçte birini giderebilir. Bu durum mağduriyetin kimi bireylerde yüzde 100’ünü, birtakım bireylerde yüzde 10’unu kapatabiliyor. Bu da büyük bir adaletsizlik. En azından bu adaletsizliklerin giderilebilmesi için daha kapsamlı bir kanun teklifi lazım. Torba yasa içerisindeki bir husus ile bu adaletsizliğin giderilebileceğini düşünmüyoruz. Konutum mağdurları için başka bir yasa teklifi gelmeli. Hem mağduriyetler giderilmeli hem de bir daha yaşanmaması için ne üzere düzenlemelerin olabileceğini müstakil bir yasa teklifi ile görüşmemiz gerekir. Kimi beşerler ömürleri boyunca çalışıp para biriktirdiler. Bu paraları kaybettiler. Bilhassa dar gelirli yurttaşlarımızın mağduriyetlerinin kesinlikle giderilmesi gerekiyor.”

‘KANUNU GETİRDİNİZ LAKİN NE KADAR DAHA MİLLETİN CEBİNDEN VERMEYE DEVAM EDECEKSİNİZ?’

‘Evim’ mağdurlarına yönelik tahlil teklifini de içeren torba kanun teklifinin Meclis Plan ve Bütçe Kurulu görüşmelerinde muhalefet vekilleri kelam konusu uygulamaya ait itirazlarını lisana getirdi. CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu konuşmasında torba kanun teklifini “kazan tabanını sıyırma teklifi” olarak nitelendirdi. “Artık iflas eden bir hükûmet var, elinde hiçbir şey kalmamıştır” diyen Bekaroğlu, faizsiz mesken ve otomobil finansmanı sağlayan şirketlere dair şunları söyledi:
“Bu kaçıncı. Uyanık adamlar çıkıyor, birtakım tertipler yapıyorlar. Milleti çarpıyorlar, daha evvel de vardı. Bunu yapanların birden fazla da dindar beşerler, şaşıyorum ben. Konyalı, Yozgatlı holdinglerden başlayarak milleti çarpıyorlar. Çok sonra biz ayıkıyoruz, ‘Hadi TMSF’ler, şunlar, bunlar devreye girsin; bir kanun çıkaralım. Bunlarla ilgili sorumlulukları ‘hadi bakalım devletin sırtına, haydi bakalım vergi verenin sırtına yıkalım’ diyoruz. Artık, bu insanları kurtarıyorsunuz, ben de mutlu oluyorum. Bir sürü gariban var burada, hakikat da. Bu garibanlar niçin bu paraları kaptırdılar, nasıl oldu, kaçıncı sefer, bundan sonra devam edecek mi bunlar? Sayın teklif sahibi arkadaşımız, bunu bir söyleyin, bunu getirdiniz lakin ne kadar daha milletin cebinden vermeye devam edeceksiniz bu uyanık insanlara?”

‘BİR DAHA MAĞDURİYETE SEBEP OLMAMAK İÇİN TEDBİR ALMAK GEREKİYOR’

Komisyonda kelam alan UYGUN Parti Erzurum Milletvekili Muhammet Naci Cinisli ise “Evim mağdurları sahiden büyük bir sorun. Bu mağduriyetlerin giderilmesi de kıymetli ancak bu mağduriyetlere nasıl müsaade verildiğini de düşünmek lazım. Bir daha bu tip mağduriyetlere sebep olmamak üzere düşünmek ve tedbirler almak gerekiyor” diye konuştu.

‘6 ŞİRKET ‘DEVLET TEMİNATI GELDİ’ REKLAMI YAPIYOR’

CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi ise 2021 yılında bu şirketler için yapılan yasal düzenlemelerin eksik olduğunu hatırlatarak sistemin eksiklikleri şöyle anlattı:
“Bizim sistemimizde temel olarak tasarrufları kıymetlendiren kurumlar bankalardır; tasarruf, mevduat yahut iştirak bankaları. Mevduatın teminatı vardır, bu garantiyi de Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu yönetir. Bu şirketlerin, tasarruf finansman şirketlerine yatırılan tasarruflara ait olarak mevduat sigortası gibisi bir sigorta bulunmamaktadır. Bu, sistemin taşıdığı en büyük risktir. Vatandaşlar tasarruflarını yatırıyor lakin bu tasarrufların rastgele bir garantisi yok. Bu süreçte, durum bu türlü olduğu hâlde geçen yıl 4 Mart’ta kabul edildi, 7 Mart 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak da yürürlüğe girdi. Bu kanun çıktığı vakit kesim “Artık bize devlet garantisi geldi” reklamı yapmaya başladı. Bu formda reklam yapan, tüketiciyi, tasarruf sahibini yanıltan bu şirketler hakkında daha ağır ceza hükmedilmesini sağlayacak bir düzenlemeye şiddetle gereksinim var. 7292 sayılı Kanun’dan sonra hala faaliyet gösteren 6 şirket, ‘Sektöre devlet teminatı geldi’ reklamı yapıyor, bu reklamlar kesinlikle önlenmelidir, devlet teminatı yoktur. Telaşım odur ki bu biçimde devam ederse, inşallah o denli bir şey yaşanmaz, dal için daha uygun bir gelecek olmasını istek ederim lakin ileride kesimdeki şirketlerin sıkıntı duruma gireceği bir süreci inşallah yaşamayız lakin yaşanabilir de. Bunu şimdiden görmek, dikkate almak lazım.”