Arkeologlar gerçekleştirdikleri bir araştırma sonucunda, 9.5 büyüklüğündeki sarsıntının yaklaşık 8 bin kilometre genişliğinde bir tsunamiye neden olduğunu ve bin yıl boyunca Şili’nin kıyı şeridinde yeni bir yerleşim kurulmadığını ortaya çıkardılar.
TSUNAMİ DALGALARI 20 METREYİ AŞTI
Günümüzden yaklaşık 3800 yıl evvel Şili’nin kuzey bölgelerinde meydana gelen zelzelenin akabinde yaşanan tsunamide dalga uzunluğunun 20 metreyi aştığı ve dalgaların Yeni Zelanda’ya ulaştığı tespit edildi. Yeni keşif öncesinde bilinen en büyük sarsıntı 1960 yılında tekrar Şili’de yaşanan Valdivia sarsıntısıydı. Bu zelzelenin büyüklüğü de 9.4 ilâ 9.6 olarak ölçülmüş, büyük sarsıntı sonucunda 6 bin kişi hayatını kaybetmişti.
Valdivia zelzelesinde yaşanan fay kırığının genişliği 800 kilometreyi bulurken, 3800 yıl evvel yaşanan sarsıntının 1000 kilometrelik bir kırılmaya yol açtığı anlaşıldı. Bu açıdan, antik çağda yaşanan zelzele Valdivia zelzelesinden çok daha büyük bir tesire yol açmıştı.
BİN YIL BOYUNCA YENİ YERLEŞİM KURULMADI
İngiltere’de bulunan Southampton Üniversitesi’nde jeolog ve araştırmanın müellifi olan James Goff’un aktardığı kadarıyla şimdiye kadar ülkenin kuzeyinde bu büyüklükte bir zelzele yaşanması muhtemel görünmüyordu zira bu etkiyi yaratacak uzunlukta bir kırılma yaşanabileceği düşünülmüyordu. Öte yandan, araştırmacıların ulaştığı deliller, Şili’deki Atacama Çölü’nün beklenmedik oranda iç bölümlerinde kıyı bölgelerine mahsus kum, çakıl ve kimi deniz canlılarına ilişkin buluntuların ortaya çıkarılmasıyla yaşanan zelzelenin devasa boyutlarını da gözler önüne serdi.
Araştırmacılar, Atacama Çölü’nde bulunan ve denizden taşınan tortular üzerinde yaptıkları radyokarbon testleri sonucunda tortuların günümüzden 3800 yıl öncesine tarihlendiğini keşfettiler. Tortuların altında bulunan yerleşimler üzerinde yapılan incelemelerse sarsıntının akabinde bin yıl boyunca bölgeye geri dönmediklerini gösteriyor. (Derleyen: Tarkan Tufan)
