Sicilya’nın batı kıyısında bulunan antik Motya kentinin kalıntılarına ait yeni bulgularla ilgili çarpıcı yeni bilgiler açıklandı.
Motya, milattan evvel birinci bin yıl boyunca hareketli bir limandı. Burada, tapınak ve mabetlerden oluşan yerleşke, Lübnan’dan Akdeniz’e seyahat eden Fenikeli sakinlerin uğrağıydı. Motya bir asırdır araştırılıyor olsa da, antik yerleşimin yeni sırları açığa çıkıyor.
Ancak uzun vakittir donanma gemilerini korumak ve ticarete katılmak için yapay bir liman olarak fonksiyon gördüğüne inanılan dikdörtgen bir havzanın büsbütün diğer bir şey olduğu ortaya çıktı: Yıldızlara kusursuz halde hizalanarak inşa edilmiş bir tapınak.
‘YAPAY ASKERİ LİMAN OLDUĞU SANILIYORDU’
Olimpik yüzme havuzundan daha büyük olan havza, Tunus’ta bir öbür Fenike kolonisi olan Kartaca’nın atağında tahrip edildikten sonra Motya ile birlikte milattan evvel 550’de tekrar inşa edildi. Şehir daha sonra Roma devrinde terk edildi. Havuzun 1920’lerde keşfinden bu yana, bir “kothon” yani yapay bir askeri liman olduğu düşünülüyordu.
Flinders Üniversitesi’nde arkeoloji alanında kıdemli öğretim vazifelisi olan Ania Kotarba, kothonun Akdeniz’de epey yaygın olduğunu söylüyor.
‘KLASİK DEVİR ÖNCESİ KUTSAL BİR HAVUZ’
Roma Sapienza Üniversitesi’nden arkeolog Lorenzo Nigro tarafından yürütülen ve bu ay Antiquity mecmuasında yayınlanan son hafriyatlar ve onlarca yıl süren araştırmalar, havuzun genişleyen bir dini alanın kalbi olduğunu öne süren ipuçlarını ortaya çıkardı. Nigro, grubunun araştırmasından bu yana havza algılarının “büyük ölçüde değiştiğini” söylüyor. Asırlarca liman olduğu düşünülen bu yerleşkenin yakında “klasik devir öncesi Akdeniz’in en büyük kült komplekslerinden birinin merkezindeki kutsal bir havuz” olarak yorumlanabileceği belirtiliyor.
12 YIL EVVEL YİNE ARAŞTIRILMAYA BAŞLANDI
Havzanın tekrar araştırılması ise 12 yıl evvel, arkeologların limana ilişkin şeyler bulmayı umdukları yerde ilah Ba’al’a ilişkin bir tapınağın kalıntılarını keşfetmesiyle başladı. “Efendi” manasına gelen ve yaygın olarak kullanılan Sami söz Ba’al, ekseriyetle yıldızlar ortasında bir takımyıldız olarak var olduğuna inanılan Yunan ilahı Orion’a benzetilirken Ba’al ise Fenike devrinde fırtına yaradanı ile ilişkilendiriliyor.
Araştırmacılar, “Fırtınalar denizcilerin en büyük düşmanıdır ve fırtına ilahı seyahatlerini bozabilir. Bu nedenle, kıymetli tapınaklarının Ba’al’a adanması ve bunların astronomik özelliğinin olması beklenmedik bir şey değil” notu düşüyor. Bir vakitler havuzun merkezinde 3 metrelik bir Ba’al heykeli duruyordu. Gövdesi 1930’larda yakındaki bir lagünde keşfedildi ve havuzun kenarında ayakları için kullanılan taş bloklar bulundu.
‘YILDIZLARI YANSITAN AYNA GÖREVİ’
The Guardian’ın haberine nazaran, arkeolog Nigro, Leonardo da Vinci’den alıntı yaparak “Antik vakitlerde tek yeterli ayna sudur” diyor ve ekliyor: “Havzanın fonksiyonunun yıldızları izlemek için yapılan bir havuz olduğu, onları bir ayna üzere yansıttığı anlaşıldı böylelikle.”
Araştırma grubu, sitenin haritasını çıkardıktan sonra, Motya’nın yıldızlarla hizalanmış konfigürasyonunu da buldu. Buna nazaran, değerli yapıtlar grup yıldızlarla birebir hizada çıktı. Ba’al tapınağı, kış gündönümünde Orion takımyıldızının yükselişiyle tıpkı hizada.
Nigro, “Bu eskideki bilimi anlamak için şimdiki bilimi kullanamayız. Lakin onlar bize bilimde bir çeşitlilik olduğunu öğretebilir. İçinde bizim için tahliller olabilir. Fenikeliler kolonileştirdiler, kültür ve medeniyetler inşa ettiler. Yollar yaptılar, denizleri aştılar ancak etraflarını asla yok etmediler” diyor ve ekliyor: “Çevreyi yok eden tek medeniyet biziz. Sormalıyız, daha çok bilime sahip olan biz miyiz, yoksa onlar mı?” (DIŞ HABERLER)
