Rus askerlerinin Donbass bölgesine girmesinin yankıları sürerken uzmanlar, Rusya’nın sırf bu bölgede değil tüm Ukrayna’da bir harekata hazırlandığı konusunda uyardı. Bölgedeki gelişmelerle ilgili Batı basınının teyite muhtaç bilgiler paylaştığını da not düşen uzmanlar, Türkiye’nin ise bu savaşta tarafsız kalsa bile başta boğazlar konusu olmak üzere ekonomik, politik ve Suriye hududunda tesirleri görülecek sonuçlarla karşılaşacağını belirtiyor.
DIŞ SİYASET ANALİSTİ AYDIN SEZER:
Rusya’nın tam olarak ne yaptığını Putin’in açıklamalarını temel alarak şöyle özetleyebiliriz: Rusya birkaç gün evvel tanıdığı Donetsk-Lugansk cumhuriyetlerinin 2014 savaşından sonra oluşan ateşkes sınırının ötesinde operasyon yürütüyor ve buna özel bir operasyon tarifi yapıyor. Bu, Donetsk-Lugansk hudutlarını genişletme emeliyle yapılan bir kara operasyonu. İkincisi, Ukrayna’nın NATO ülkelerinin dayanağıyla sahip olduğu silah, askeri mühimmat ve araçların yok edilmesi üzerine hava harekatı yürütüyor.
‘Neonazi başkanları Moskova’ya kaçırılabilir’
Tüm Ukrayna sathında hava harekatı var. Üçüncüsü, Ukrayna’da Rus etnik yapısının tesirli olduğu Mariupol, Nikolaev, Harkov ve Odessa kentlerinde durumu daha yakından izliyor ve gerektiğinde müdahale yapabilecek seviyede gözlüyor. Ayrıyeten bu dört kentte neonazi örgütlerin önderleri ve üst seviye yöneticilerine yönelik nokta operasyonları yaparak soykırım suçlamasıyla Moskova’da yargı önüne çıkarmayı hedefliyor. Bunlar Rusya’nın perspektifi.
‘Batı, Rusya ve Putin’i tanıdığını sanıyor’
Batı medyasının Ukrayna’dan bildirdiği ve Batılı önderlerin yaptığı açıklamalara nazaran ise, topyekun savaş var. Fakat bunun doğruluğunu Batı kaynakları da teyit edemiyor. Bu nedenle Rusya’nın açıklamalarına prestij etmemiz kelam konusu oluyor. Batı’nın şunu anladığını düşünüyorum: Putin gidebileceği yere kadar gitmek konusunda kararlı. Topyekun savaş dahil ne gerekirse yapacak. Batı’nın aldığı tesirsiz kararlarla Putin’i durduracağını zannetmeleri, Rusya’yı ve Putin’i tanımadıkları manasına geliyor. Olan Ukrayna halkına oluyor, buna hüzün duyuyorum bir vatandaş olarak.
‘Türkiye boğazlar konusunda dikkatli olmalı’
Türkiye Cumhurbaşkanı ise Rusya-Ukrayna sınırında olup biteni idrak edebilmiş değil. Türkiye bu savaşta en dikkatli olması gereken ülke, serinkanlı olunmalı. Sadece ekonomik değil Suriye’de, Fırat’ın doğusunda da kimi yeni gelişmeler yaratacak. Boğazlar konusuna da değinecek olursak, Rusya’nın boğazlarla ilgili talepleri olsa da bu mevzuda denetim Türkiye’de. Boğazlardaki durum Rusya ve NATO’nun isteğine bağlı değil. Montrö’ye bakarak söylemek gerekirse, yakın bir savaş tehlikesi vaktinde neler yapılabileceği çok açık. Türkiye kendisini yakın savaş tehdidi altında hissettiğinde boğazlardan gemilerin geçişiyle ilgili takdir hakkına sahip. Bu savaşın tarafı da olsa takdir hakkı gizli. Tarafsız da olsa savaşan devletlerin gemilerini -yardım götüren gemiler hariç- geçişlerini engelleme hakkı bulunuyor.
DOÇ. DR. HAKAN GÜNEŞ:
Rusya’nın başlattığı askeri harekat sonuç olarak bir atak ve savaşın başladığını gösteriyor. Kara harekatının kapsamının nereye uzanacağı, nerelerin ilhak, işgal edileceği bilinmeyen.
İlk gelen haberler şunu gösteriyor: Kapsamlı hava harekatları ülkenin tamamına yayılmış, tüm askeri üsler bombardıman gayesi altında ülkenin en batısındaki üsler bile. Kara harekatının belirli olan kısmı, Rusya’nın tesirinin çok ağır olduğu, halkın takviyesini aldığı bölgelerde. Bu sadece Donetsk-Lugansk cumhuriyetlerinin dar hudutlarını değil onun dışına da işaret ediyor. Örneğin, Harkov’a paraşütlü hava indirmesi, Rus tanklarının kente girmesi… Bunun ne kadar ilerleyeceğinin sorusunun karşılığını alanda göreceğiz.
‘Putin, Kiev idaresini düşürmek istiyor’
Şu an, Donetsk-Lugansk etrafını aşan bir genişleme olacağı anlaşılıyor. Odessa ve Kiev’e ilerleyecekler mi soruları da gündemde. Putin’in açıklamalarına nazaran amacının, Kiev’e girmek yerine Kiev’de idaresi düşürecek bir taban oluşturmaya çalışmak olduğunu söyleyebiliriz. Fakat, savaş bir kere başladığında tek belirleyici aktör Putin değil. Ukrayna idaresinin ne tepki vereceğini ve kapasitesinin ne olduğunu da göreceğiz. Britanya, ABD, Polonya ise sadece sert yaptırımlarla mı karşılık verecek, şimdilik bu soruların karşılığı yok. Düne kadar birçok iddialar yürütüldü lakin artık savaş başladı. Bu, şu an Ukrayna-Rusya seviyesinde bir savaş.
‘Moldova ve Gürcistan’da da savaş çıkabilir’
Rusya’nın ülkenin en batısındaki hava üslerini bombardıman ettiği, Harkov’a paraşüt birliklerini indirdiği, Donetsk’e kara birliklerini soktuğu ve ateşkes çizgisinin ötesine geçtiği kesin. Kapsamlı bir barış masasına dönülmesi dışında bir seçenek yok. Sadece, Ukrayna’da değil Rusya’nın Moldova ve Gürcistan’da da Batı-NATO ile tansiyonu var. Şu an ateşkes sağlansa bile bölge bir askeri rekabet alanı olmaktan çıkarılmazsa, örneğin altı ay sonra Moldova’da bir yıl sonra Gürcistan’da savaş çıkmayacağının garantisi yok. (DIŞ HABERLER)
