12. Kalkınma Planı’nın görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde milletvekillerinin tenkit ve sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, kalkınmanın, yalnızca iktisattan ibaret olmadığını fakat kopuk da olmadığını, toplumsal boyutu da içerdiğini söyledi.
Büyümenin nimetleri toplumla paylaşılmıyorsa kalkınmanın olmayacağına dikkati çeken Yılmaz, kalkınmanın, toplumsal adaletle gerçekleşmesi gerektiğine işaret etti. Kalkınmanın birebir vakitte sürdürülebilir olması gerektiğini lisana getiren Yılmaz, öte yandan kalkınmanın, “yönetişim” boyutunun bulunduğunu da anlattı.
“AYRILMAZ BİR PARÇASI”
Yılmaz, “Büyüyebilirsiniz, toplumsal adalet sağlayabilirsiniz, olağan kaynakları koruyabilirsiniz ancak ülkenizde demokrasi yoksa, hukuk devleti âlâ işlemiyorsa, temel hak ve özgürlükler genişlemiyorsa, kamu verimli çalışmıyorsa, katılımcılık yoksa, bu da hayat kalitesini kesinlikle aşağı çekecektir. Tam manasıyla bir kalkınmayı sağlayamamış olacaksınız. Yönetişim boyutu da kalkınma tarifinin ayrılmaz bir kesimi. Ben memleketler arası alanda, dördüncü boyutun kesinlikle standart tanıma eklenmesi gerektiğine inanıyorum.” dedi.
“TASFİYE EDEREK GERÇEKLEŞTİ”
Cevdet Yılmaz, demokrasi ve kalkınmanın birbiriyle bağlı ve etkileşim içindeki kavramlar olduğuna işaret ederek, Türkiye’nin son 20 yılda kalkınma ve büyümesini, demokratik reformlarıyla, hukuk devletiyle ve vesayetçi yapıları tasfiye ederek gerçekleştirdiğini söyledi. Yılmaz, şunları kaydetti:
*Maalesef terör örgütleri, terör yapılanmaları, bilhassa birtakım memleketler arası güç odaklarıyla kontaklı terör yapılanmaları, FETÖ ve PKK üzere, bunlar hem demokrasinin hem kalkınmanın düşmanıdır.
*Bu örgütlerin yaptıkları, demokratik hak ve özgürlüklerin yaşanmasını sınırladığı, engellediği üzere kalkınma sürecimizi de sekteye uğratmakta, ziyan vermektedir. Hasebiyle bunlarla yapılan uğraş de birebir vakitte bir demokrasi ve kalkınma çabasıdır.
*Bu çerçevede sivil, demokratik bir anayasanın yapılması kalkınma sürecimizle de yakından ilgilidir. Bütün kümelerin katkısıyla Meclisimizin yapabileceği bir şey bu.
*Tek başına bir partinin de bir ittifakın da yapabileceği bir şey değil. Azami müştereklerde buluşarak, en geniş mutabakatı oluşturarak yeni bir anayasanın yapılması, kalkınma sürecimize ve 2053 perspektifimize de büyük bir takviye ve güç verecektir.
“BİRÇOK ÜLKEYİ ETKİLEYEN HADİSELER”
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, “2023 gayelerine ulaşılamamasına dış dünyanın mazeret gösterildiğini” belirterek, bu durumu eleştiren telaffuzlarda bulunulduğunu hatırlattı.
Ülke içinde yahut dışında denetim edilemeyen kimi hadiselerin yaşandığını söyleyen Yılmaz, İYİ Parti Küme Başkanvekili Erhan Usta’nın laf atması üzerine, “Bir sarsıntı, salgın hastalık, jeopolitik bir gelişme yahut finansal ani bir çöküş… Bütün bunlar gerçekten denetim edemediğimiz ancak bizi, planlamamızı, performansımızı etkileyen; yalnızca bizi değil dünyada birçok ülkeyi etkileyen hadiseler.” diye konuştu.
Cevdet Yılmaz, Türkiye’de konulan amaçların yüzde 100 gerçekleştirilmesi beklentisi bulunduğunu tabir ederek, “Dünyanın hiçbir yerinde koyduğu gayesi yüzde 100 gerçekleştiren bir ülke hatırlamıyorum. Bu türlü bir şey kelam konusu değil.” dedi.
DÖVİZ KURLARI
Döviz kuruna yönelik yorumları hatırlatan Yılmaz, şöyle devam etti:
*Hedefimiz ve varsayımımız yok. Bizim hür kur rejimimiz var, kurun bedelini piyasada arz ve talep koşulları belirliyor. Gelişmelere nazaran, gündelik yahut dönemsel olarak çeşitli hareketlilikler yaşanıyor.
*Arkadaşlarımız, planlarda, programlarda ister istemez birtakım varsayımlar yapmak durumunda kalıyor. Bunlar ne bir varsayımdır ne de bir maksattır.
*Bunlar çalışırken ister istemez çıkan sonuçlardır. Bunları çok fazla mana atfederek kıymetlendirmemiz gerçek olmaz. Lakin son periyotlarda kıymetli düzeltme yaptı, kıymetli bir hareketlilik oldu.
*Önümüzdeki devirde bu türlü bir hareketlilik beklemiyoruz doğrusu. Bu ölçüde yüksek bir hareketlilik beklemiyoruz.
*Gündelik gelişmelere, arz talep koşullarına nazaran kurda kesinlikle belirli bir salınım olacaktır. Lakin son devirlerde yaşadığımıza benzeri bir hareketliliği teknik olarak da siyasi olarak da beklemiyoruz.
ÇAYKUR’UN ÖZELLEŞTİRİLMESİ
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünün (ÇAYKUR) özelleştirilmesiyle ilgili rastgele bir çalışma olmadığını söyledi.
Çayın, Doğu Karadeniz bölgesi için stratejik bir eser ve halkın geçim kaynağı olduğuna dikkati çeken Yılmaz, “ÇAYKUR, üretici ile özel kesim ortasında bir istikrar ögesi. Bölgede de çaydan öteki eser yok. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Türkiye Varlık Fonu tarafından hiçbir halde özelleştirmeyle ilgili bir çalışma olmamıştır. ÇAYKUR, özerk bütçesiyle bir iktisadi devlet teşebbüsü olarak çalışmalarına devam etmektedir. Ayrıyeten 2023’te yeni yapılan iki fabrikasıyla kapasitesini arttırarak özelleştirmeden uzak yatırımlarına devam etmektedir.” sözlerini kullandı.
KKM AÇIKLAMASI
KKM konusundaki soruları da yanıtlayan Yılmaz, KKM için 2022 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 92,5 milyar lira, Merkez Bankası tarafından da 72,8 milyar lira ödeme yapıldığını; 2023 yılında da Bakanlık tarafından 59,5 milyar lira ödendiğini söyledi.
KKM’nin, yapılan yasal değişiklikle bütçeden Merkez Bankasına transfer edildiğini, muhakkak bir bütünlük içinde Merkez Bankasının bunu yönettiğini belirten Yılmaz, “Son periyotta atılan adımlarla KKM’den muhakkak bir çıkış süreci başlamış durumda lakin bu bir anda gerçekleşecek durum değil. Hayli kıymetli bir hacme ulaşmış durumda. Finans piyasalarımızda istikrarsızlığa yol açmadan, rezerv birikimimizle, finansal piyasalardaki olumlu istikamette gelişmelerle birlikte muhakkak bir seyir içinde KKM’den çıkış süreci devam edecektir. Burada da bu sürecin başladığını görüyoruz. Bilhassa yapılan regülasyonlarla bankacılık sistemi, KKM’den çözülen kaynağı büyük oranda TL cinsi finansal enstrümanlara yönlendirmektedir. Bu süreç önümüzdeki periyotta devam edecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
“DÜZENSİZ GÖÇ”
Cevdet Yılmaz, sistemsiz göçle gayret etmeleri gerektiğini fakat sistemli göçün de daima birlikte başarılması gerektiğini vurgulayarak, şöyle konuştu:
*Türkiye belirli bir eşiğe geldi. Nizamlı göçe de gereksinimi var. Elbette hangi mesleklerde, hangi ülkelerden olacağını planlayarak… Ancak bir taraftan da sistemsiz göçle gayret etmek zorundayız.
*Burada sorunu kaynağında tahlil yaklaşımımız var. Tesirli hudut güvenlik önlemlerimiz var. Ülke içerisinde aktif bir biçimde bu işin üstüne gitmek, sağlıklı ve seri işleyen hudut dışı sistemleri tesis halinde dört başlıktan oluşan bir stratejimiz var.
*Bu sayede 2023 yılında doğu ve güney hudutlarımızda 176 bin 102 sistemsiz göçmenin ülkemize girişi önlenmiştir.
*Geçici müdafaa altında olanlar sistemsiz göçmen sayılmıyor. Hiçbir hukuksal statüye sahip olmadan ülkeye gelen kayıt dışı, büyük oranda insan ticaretiyle yürüyen süreçler. Bununla da uğraş etmek boynumuzun borcu.
Yılmaz, kolluk ünitelerinin sistemsiz göçmen ve organizatörlerin tespit ve deşifresine yönelik uygulamalarının da arttırıldığını; gerçekleştirilen çalışmalar sonucu yurt içinde 126 bin 403 sistemsiz göçmenin yakalandığını, yılbaşından bu yana 86 bin 791 sistemsiz göçmenin hudut dışı edildiğini bildirdi.
SARSINTIYA HAZIRLIK
Depreme hazırlık konusunda kentsel dönüşüm çalışmalarından da bahseden Yılmaz, 2028 yılına kadar 2 milyon riskli yapının dönüşümünün sağlanması ve 500 bin toplumsal konutun üretilmesinin hedeflendiğini belirtti.
Yılmaz, tarımın modası geçmeyecek stratejik bir kesim ve kalkınma planları içerisinde değerli bir alan olduğunu söz ederek, “Biz bu periyotta endüstrinin hissesinin artacağını, tarımın ve hizmetlerin ulusal gelirden hissesinin bir ölçü düşeceğini öngörüyoruz. Üçünü tıpkı anda arttırmamız aslında matematiksel olarak da mümkün değil. Lakin biz tarımda daha planlı ve tesirli bir üretim için birçok önlem öngörüyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Mali Aksiyon Vazife Gücü (FATF) ile ilgili yapılan çalışmalara da değindi.
Yapılan mevzuat çalışmaları doğrultusunda, Türkiye’nin, 40 tavsiyenin 39’unda büyük ölçüde yahut büsbütün uyumlu bulunduğunu tabir eden Yılmaz, “Bu konu 20 Temmuz 2023 tarihinde FATF’ın yayınladığı ülkemizin üçüncü takip raporuyla ilan edilmiştir. Sonuç olarak ülkemiz mevzuat ahengi konusunda FATF üyeleri ortasında şu an en başarılı ülke pozisyonuna gelmiştir. Adalet, İçişleri, Hazine ve Maliye bakanlıklarımızın koordineli çalışmaları devam etmektedir. Ülkemizin bu mevzuda daha farklı bir statüye kavuşması için çaba sarf etmeye devam edeceğiz.” diye konuştu.
“SİYASET, NEZAKET SANATIDIR”
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz’ın soruları yanıtlaması sırasında UYGUN Parti’li Usta ve kimi CHP milletvekilleri ile AKP milletvekilleri arasında tartışma yaşandı.
Komisyon Başkanı, AKP Samsun Milletvekili Mehmet Muş, Komite olarak 4 aydır çalıştıklarını, bugünkü üzere bir durumun daha evvel hiç yaşanmadığını söyledi.
Komisyondaki milletvekillerinin birbirlerini imtihana sokamayacağını belirten Muş, her milletvekilinin farklı kanaatleri, farklı alanda uzmanlığı olduğunu söyledi.
İYİ Parti’li Usta’nın “O vakit haddini bilecek.” sözünü kullanması üzerine Muş, Usta’yı, üslubu konusunda uyardı.
Her milletvekilinin yaptıklarıyla anılacağını lisana getiren Muş, siyasetin bir nezaket sanatı olduğunu kaydetti. Muş, “Yarın öbür gün birbirimizin yüzüne bakamayacak durumda olmamamız lazım.” diye konuştu.
Milletvekillerinin birbirlerine hürmet ve tahammül göstermesi gerektiğini de söz eden Muş, “İyi olan arkadaşları kesinlikle tarih de yazacaktır millet de görecektir. Yeterli olmayanları da zati değiştirecektir. Bunda tereddüt olmamalı. Bu bizden evvel de bu türlü oldu. Bizden sonra da diğerleri da olacaktır. Hiçbir milletvekilini kırmaya hakkımız yok.” sözlerini kullandı.
Mehmet Muş, Cevdet Yılmaz’ın soruları yanıtlamasının akabinde, yarın 12. Kalkınma Planı’nın görüşmeleri devam etmek üzere toplantıyı bitirdi. (AA)
