Yaklaşık 550 yaşında olan doğu çınarının bitki bilimlerindeki ismi ‘Platanus orientalis’ olarak geçiyor.
Çınarın, Üsküp’ü fetheden kumandan Paşa Yiğit Bey’in torunu İsa Beyefendi tarafından 1475’te inşa edilen Gazi İsa Beyefendi Camisi’nin yükseldiği devirde buraya, yeniden İsa Beyefendi tarafından dikildiğine inanılıyor.
1993’te tabiat anıtı olarak muhafaza altına alınan asırlık ağacın uzunluğu 20, gövdesinin çapı ise 7,3 metre.
İsa Bey’deki çınar, ülkenin güneybatısındaki Ohri kentinin çarşı meydanında bulunan çınarın akabinde Kuzey Makedonya’nın en yaşlı ikinci ve Güneydoğu Avrupa’nın en yaşlı üç çınarı ortasında bulunuyor.
Araştırmacı Ertuğrul Karakuş, Üsküplü şair Yahya Kemal Beyatlı’nın annesi vefat ettiğinde bu ağacın altında “dünyalar yıkılmıştır” diyerek ağladığını anlatıyor.
Yahya Kemal Beyatlı’nın annesi Nakiye hanımın mezarı da çınarın karşısında yer alıyor.
Geçen yıl hayatını kaybeden Kuzey Makedonya’daki Osmanlı kültür mirası uzmanlarından Lidiya Kumbaracı Bogoeviç de çınar hakkında “Caminin avlusunda, caminin inşası sırasında dikildiğine inanılan harikulâde taçlı çok eski bir çınar ağacı vardır” sözünü kullanmıştır.
Çınarların doğal yayılımının Balkanlar, Anadolu, İran, Uzak doğu ve Avrasya olduğu kaydediliyor.
Öte yandan çınarların yerleşim yerlerinde dikilmesinin iklim değişikliklerinin tesirini azalttığı tabir ediliyor. (AA)
