Ankara Gazi Üniversitesi Zelzele Araştırma Merkezi Kurucu Lideri Prof. Dr. Süleyman Pampal, 1,5 ay süren Savrun Fayı ile ilgili incelemesini tamamladı.
Kozan’da geçen hafta meydana gelen 5.5 büyüklüğündeki zelzele sırasında da bölgede bulunan Prof. Dr. Pampal, çalışmasının sonucunu anlattı.
Prof. Dr. Pamal, Ekinözü, Göksun, Andırın, Kadirli bölgelerinde ağırlaştıklarını belirterek,
şöyle konuştu:
-Bazı meslektaşlarımız, Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların Savrun Fayı’na gerilim yüklediğini ve bundan sonra Savrun Fayı’nın kırılarak, Adana başta olmak üzere o bölgenin önemli ziyan göreceğini öne sürdüler.
-Savrun Fayı’nın orta kısımlarını isimlendirdiğim ve haritalayan kişi olduğum için bunu kendime bir vazife olarak algıladım.
-Göksun’dan başlayıp, etrafta müşahedeler yaptık. 15 Haziran’dan itibaren bölgeye tek başıma gittim.
-Yaklaşık 1,5 ay fayın üzerinde, toprakta çalışmalar yaptım. Çalışmalarım sonucunda; Göksun’dan başladım ve Göksun’un içinden geçip batıya hakikat Saimbeyli tarafında artçıların çok ağır olarak yığıldığı bölgede, doğu-batı taraflı kırıklar olduğunu gözlemledim.
-Göksu Fayı, Savrun Fayı’nın çabucak batısında bulunan büyük bir faydır ve etkin görünüyor. Savrun Fayı ve Göksu Fayı neredeyse kuzey-güney doğrultulu faylardır.
-‘Bunlar kırılacak, gerilim yüklendi’ denirken göz arkası edilen; kırılmalar ekseriyetle doğu- batıda ya da pek çok doğrultuda uzanan faylar var. Bunların detaylı bir biçimde incelenmesi gerekiyordu.
‘SAVRUN FAYI’NI KESEN FAYLAR VAR’
Çok sayıda Savrun Fayı’nı kesen yaşlı faylar tespit ettiğini belirten Prof. Dr. Pampal, şöyle konuştu:
-Bu faylar kuzey-batı, güney-doğu doğrultulu. Fayı çok parçalamış. En az 7-8 fay tarafından Savrun Fayı’nın o bölümü modüllü. Bu fay, 7 büyüklüğünde zelzele yaratacak bir fay değil. 5-6 ortası zelzeleler tahminen. Hareket yok ve ben beklemiyorum.
-Geçen hafta Kozan’ın kuzeyinde Minnetli civarında bir zelzele oldu. Bölgeye sarsıntıdan sonra çabucak gittim.
-O bölgede yaklaşık 20 yıl evvel Akçaluşağı Fayı diye isimlendirdiğim bir fay var. Bir de Bozdoğanuşağı Fayı var. Bunlar faal faylar. Burada paleosismolojik çalışmalar yaptık; günümüzden 3 bin yıl evvel kırıldığını, sarsıntılar ürettiğini gösterir ipuçlarına rastladık.
-Akçaluşağı Fayı’nın 4-5 kilometre güneyinde Minnetli zelzelesini üreten fay kırıldı. Yaralanma ve can kaybı yok. Lakin çabucak kuzey doğusunda Akçaluşağı Fayı var. Bu fay da misal büyüklükte bir zelzele üretebilir.
-Bu kırılma çok beklemeyebilir. 5-5,5 büyüklüğünde sarsıntı yaratırsa; benim için sürpriz olmaz.
-Daha büyük bir sarsıntı üreteceğini düşünmüyorum; zira fay o kadar büyük değil. Çok uzun beklemeyebilir. Kırıldı kırılacak mertebede bir fay. Bu da geçen hafta Adana’daki zelzelede neler yaşanmışsa; benzeri şeyler yaşanacaktır.
‘KIRILACAĞINI GÖSTERİR EMARE YOK’
Prof. Dr. Pampal, “Savrun Fayı kırılacak ve Adana yıkılacak” görüşüne katılmadığını belirterek,
şöyle konuştu:
-Çalışmalarım sonucunda da gördüğüm için görüşüm daha netleşti. Bilhassa Adanalılar, Savrun Fayı’ndan ötürü çok huzursuz. Adana ile ilgili olarak detaylı çalışıyorum. Tarihi periyoduna bakıyorum.
-Örnek olarak Adana’da bulunan Seyhan Irmağı üzerindeki tarihi taş köprünün 385 yılında Romalılar tarafından yapıldığı ve 1700 yıldır faal olarak kullanılan dünyadaki ender yapılardan biri olduğunu biliyoruz. Bu da Adana’da en azından 1700 yıldır 7 ve üzeri yıkıcı bir zelzele olmadığını gösterir.
-Önemli bir ipucu olarak kıymetlendirilebilir. Aksi takdirde bu köprünün yıkılması ya da ağır hasar görmesi gerekirdi.
-‘Adana yıkılacak, kuzeyden, güneyden gelecek’ bunları abartmamak lazım. Gerçekçi ve bilimsel dataları kullanarak, yorumlar yapmakta fayda var. Kendi çalışmalarımda Savrun Fayı’nın faal olduğunu gösteren hiçbir ipucuna rastlamadım.
-Kırılacağını gösterir emare yok. Lakin Savrun Fayı’nın batısında ve doğusunda lokal, küçük ölçekli zelzeleler üretecek etkin faylar var. Bunlardan biri Minnetli civarında olan fay kırıldı ve 5.5 civarında tesir yarattı.
-Yakınındaki Akçaluşağı Fayı’nın kırılacağını bekliyorum. Ne vakit onu bilmiyorum; fakat emsal büyüklükte bir zelzeleye yol açabilir.
‘YAPILARIMIZI ZELZELEYE GÜÇLÜ HALE GETİRMEK ZORUNDAYIZ’
Depreme sağlam yapıların yapılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Pampal “Adana’da şimdiki sarsıntı aktivitesi incelendiğinde en büyüğü 6,2’i geçmeyen zelzeleler olduğunu görüyoruz. Bu da şubat ayında çok büyük 2 sarsıntıda ortaya çıkan hasarlardan daha az hasar verecektir. Adana’da hasarsız olan yapılarda insanların yaşamasını engelleyecek bir durum yok. Yapıların bu çeşit zelzelelerde bile hasar gördüğünü gördüğümüz için kentsel dönüşüm yasası çerçevesinde elden geçirilmesi, sarsıntıya güçlü hale getirilmesi kaçınılmaz. Bunları yapacağız. ‘Deprem geldi, geliyor’ demek yerine yapılarımızı zelzeleye güçlü hale getirmek zorundayız” diye konuştu. (DHA)
