BluTv’nin savlı polisiyelerden Alef iki yıllık bir ortanın akabinde Mal i Hülya alt başlığı taşıyan Escort Bilkent yeni dönemiyle döndü Oyuncusundan senaristine grubu ve kıssası büsbütün değişen dizide direktör koltuğuna Gökhan Tiryaki otururken başrolleri Taner Ölmez ile Aybüke Pusat paylaşıyorlar
BLUTV’DE KOMİSERLER CİNAYETLER KAN REVAN
Diziye geçmeden Bilkent escort BluTv’nin polisiye yüklü yayın tercihine değinmek istiyorum Her çevrimiçi platformun öne çıkmaya çalıştığı veya yayın siyaseti doğrultusunda eğildiği bir alan var Netflix tanınan oyuncu takımlı aksiyonlarla ilerliyor ortaya toplumsal içerikli Bilkent escort bayan diziler serpiştiriyor Gain mizaha ve kısa müddetli içerik yelpazesi geniş programlara öncelik veriyor Exxen’in bariz bir yayın çizgisi yok ne çıkarsa bahtıma ilerliyor BluTv ise güldürüden dramaya farklı cinslerde içerik üretmesine rağmen yüklü olarak polisiyelerle ulaştı seyirciye Bozkır Behzat Ç Yarım Kalan Aşklar Alef Suça yaslandığı ve büyük ölçüde seri cinayetleri aydınlatma eforundan yol aldığı için Saygı yı da bu listeye ekleyebiliriz
Tüm bu dizilerin yöneldiği problemler ise farklılık gösteriyor Bozkır çürümüş toplumda vicdanlı polis dizisiydi Yarım Kalan Aşklar yozlaşmış polis üzerinden ilerleyen bir kara güldürüydü Behzat Ç bir televizyon fenomeniydi ve nevi şahsına münhasır Behzat Amirin televizyonda yayınlandığı periyodun bilakis anlatısını hayli sonlandırarak derin devletle çekişmesini işliyordu Alef ise öbür bir alana uzanarak tarikatların kapalı yapısını kültürel dünyasını ele alan bir hikayeye odaklandı ve polisiyelerin örgüsünü akıcı kılmak ismine sıklıkla başvurduğu uyumsuz polisler i kullandı Birinci dönem kapalı kültürden muvaffakiyetle materyal devşirilirken mistik yoğunluk kararında tutularak eli yüzü düzgün bir anlatı ortaya kondu diyebiliriz
GÖREME’DE ŞİFANIN PEŞİNE DÜŞMEK
Itır Arda ile Avni Tuna Dilligil’in senaryosunu yazdığı dizide olaylar Nevşehir’e bağlı Göreme’de geçiyor Jenerasyonlar boyunca hekimlik yapan bir ailenin son temsilcisi Yüksel Yıldırımoğlu sahibi olduğu kliniğin bahçesinde meyyit bulunur Müzenin de yer aldığı en üst kattan düşüp oracıkta can vermiştir Müze ise soyulmuş tarihi kıymet taşıyan el yazmaları ve eski tıp aletleri çalınmıştır Genç cinayet komiseri Çınar Demir Taner Ölmez olayı soruştururken bu sefer eski tıp kitaplarının bulunduğu bir sahafta cinayet işlenir Kitapçı Rıfat Andıç yabanî biçimde öldürülmüştür Kızı Defne Aybüke Pusat üzerine ağırlaşan kuşkular kentin ileri gelenlerinden olan eski kocası Akın Saka’ya Mehmetcan Mincinözlü ulaşır ve soruşturma giderek genişler
YERLİ GİZEM DİZİLERİMİZDE OSMANLICA YA DA ‘ÖLÜ VE YARI ULU’ BİR LİSANA RAĞBET
Alef ikinci döneminde geriye dönüşlere başvururken birinci iki kısım şifahane bimarhane akıl hastanesi üzere tarihi yerlerde çeşitli yüzyıllarda yaşanan baskın katliam azap içerikli gizemli olaylarla açılmakta Bu tarihe dönüşler günümüzde geçen olaylara bir derinlik ve zenginlik katarken başka yandan frene de basılmış oluyor Dizide gizem öğesinin yaratılmak gayretinde elbet Osmanlıca öne çıkıyor Alfabesi ile merak uyandıran bir gecede bilgisiz bırakılmışlığımıza seslenen bu meyyit ve yarı ulu lisan kullanıldığı periyot dâhil olmak üzere yalnız yazıya hizmet ettiği için görsel bir mana taşıyor Bu mana ise çağrışımlara örtük bir üsluba kapı aralıyor Lisandan ve gündelik hayattan soyutlanmış bu sembolik irtibat dizide gizem ögesinin örülmesine katkı sağlamış
Çevrimiçi platformlarda yayınlanan yerli gizem dizilerinde hele Anadolu’da geçiyorlarsa Osmanlıca yazmalara not defterlerine günlüklere kesinlikle rastlıyoruz Olaylar geçmişe uzanıyorsa bu çok doğal değil mi diye düşünebiliriz ancak Osmanlıcada siyasi ve toplumsal açıdan kışkırtıcı bir damar da bulunuyor Zira bu lisanı bilmek halkın okuryazarlığı göz önüne alınırsa güç erişilir bir pozisyon ve dizilerde Osmanlıca izlerin sürülmesi sınıfsal bir ayrılığın devamlılığını da ortaya koymakta Yani bir bakıma Osmanlıca en yaygın olduğu devirde dahi az okunan daha fazla ‘devlet işleri’yle meşgul olanlara veya devletle tıpkı masaya oturanlara hitap eden bir lisan ve bilinmezlik güç erişilirlik hallerinin her vakit gizem hissine hizmet ettiğini söyleyebiliriz Bu sistem her vakit çalışır Atiye ve Hakan Muhafız üzere Netflix aksiyonları da el yazmalarını bilinmesi güç konuşulması imkânsız bir lisanı ön cepheye sürüyordu İsmini alfabenin birinci harfinden alan Alef de bu alana özel bir ilgi gösteriyor Çok anlaşılır bir tercih Tarihi ve mistik bir mana yüklenen coğrafyalarla yerlerle bağ geliştirmenin kurmacanın ayağını geçmişe uzatmanın en kestirme yolu bu olsa gerek
ANADOLU POLİSİYELERİNE GİRİŞ
Şüphesiz şimdi bu türlü isimlendirecek seviyede Anadolu polisiyesi izlemedik ancak eldekilerden yola çıkarak bir çizgi çekebileceğimizi düşünüyorum Nedir bu tipten polisiyeler Anadolu’ya özellikle İç Anadolu’ya mı yakışır Behzat Ç yi hatırlayalım Milyonların yaşadığı bir kentte yurdun başşehrinde geçmesine karşın onunla özdeşleştirebileceğimiz bir sahne de cinayet şubenin Ankara çıkışında durup bozkıra gerçek küçük abdestlerini yaptıkları sahneydi Çoraklıktan takviye alan ve yalnız o çoraklıkla mana bulabilecek bir meydan okuma izliyorduk bu sahnede İstanbul’la özdeşleşmiş seni yeneceğim söylemi bozkırda bozkıra karşı sana yenilmeyeceğim manası kazanıyor dahası bu yenilmeyeceğim hali da bir umursamazlıkla harmanlanıyordu Böylelikle bozkırın o çorak tek tip ve buna bağlı içe atmış bastırmış toplumsal ortamı suça yardım yataklık ediyor kriminal bir cazibe kazanıyordu
BluTv Bozkır dizisinde bu iddiayı daha ileri taşıdı ve çeşitli meseleleri kimlik buhranlarını derleyip toplayarak biraz çocukluktan travma biraz muhafazakar toplumdan nefret kabahati sağarak yeni bir lisan kazandırdı Diyebiliriz ki Bozkır la birlikte Anadolu polisiyeleri de bir çizgiye kavuştu Elbette bu standartlaşma yeterli data olmadığını tekrar not düşmekle beraber çeşitli klişe ve tiplemeleri dayatmaya başladı Gözüme çarpanlar şöyle
Bir Cinayeti soruşturan polislerin doruğunda bir müdür bulunur Bu müdür özünde yeterlidir bazen sempatik birçok vakit küfürbazdır olaylara daima sığ yaklaşır Kaba saba bir üsluba sahiptir Onu polis değil amir olarak görürüz Yönetimden sorumludur ve tüm polislik yetenekleri elinden alınmış çoktan emekliliğe ayrılmıştır Alef te müdürün makam odasına torununu getirmesi masasının çabucak yanına koyduğu bebek otomobilini sallaması da bu duruma bariz bir örnektir Bu müdür polisliğin yüz karası olduğu üzere tıpkı vakitte işsizlikten olacak kendini bulunduğu kentin iktisadından sorumlu hisseder Alef te balon esnafının şikâyetlerini lisana getirir mesela Dahası üst makamların baskısından yakınıp durur Basının ilgisinden rahatsızdır Bu atılımları savuşturmak niyetiyle palavraya ve hile hurdaya yeltenmekten çekinmez Özetle müdürümüz Anadolu’da cinayet işlenmez yargısının beden bulmuş halidir Anadolu’da o kadar cinayet işlenmez ki emniyetin yetkili şahısları müdürleri bir cinayet soruşturmasının nasıl yürütüleceğini dahi unutmuştur
İki Cinayeti soruşturan komiser idealist ve vicdanlıdır İçe kapanık olabilir konuşmayı sevmeyebilir gözünü bir noktaya dikip boş boş bakabilir Hepsi teferruat Bir Anadolu polisiyesinde cinayeti çözmeye en istekli kişi komiserdir Üstelik hevesinin asıl sebebi komiser olması değildir işini yapmaktan fazla tutunacak bir kol arıyordur Zira kaygısı derinlerde bir yarası vardır Cinayetler kermeyi kaldırıp yarayı kanatmıştır Bu komiser kesinlikle rakı içer fırsat buldukça rakı sofrasına oturur Polis emeklisi büyüklerin meyhanesi varsa tercih sebebidir Öte yandan bu komiserler Can Yücel e atfedilip imzası kullanılmış bir manada edebiyatta sahtecilik yapılmış şiirlerdeki bayan figürüne de misal Cinayet amiri dediğin şöyle pastırmalı kuru fasulyenin yanına tereyağlı pilavı konduracak elbet Salatasız oturmayacak yemeğe vb
Üç Müdür ile vicdanlı komiser ve istekli yamağının çatışması bir mecburilik doğurur Cinayetler bir an önce çözülmelidir Bunun için de katili tanımak neyin peşinde olduğunu öğrenmek gerekir İş böylelikle bir bulmacaya dönüşür Kelam konusu Anadolu ve bilhassa bozkır olduğundan tasavvuf devreye girer Belirli ki Anadolu’da kimse ismi sebeplerle cinayet işlemez Müge Anlı’ya gereç vermez Anadolu Bir siyasal bir toplumsal ne bileyim hiç yoksa bir ruhsal art plan kelam mevzusudur
Dört Bozkırda işlenen cinayetlerin bir ucu kesinlikle nüfuzlu bireylere dokunur Bu şahıslar hayli kodamandırlar derhal üst makamlara ulaşıp siz bunun kim olduğunu biliyor musunuz ile başlayan telefonlar açtırır elinizde kanıt olmadan gözaltına alamazsınız talimatı verdirirler Dokunulmazdırlar ama farklı bir aymazlıkla azimli komiserlerin dokunacağı bir uzaklıkta beklemeyi sürdürürler Bir noktada azimli ve idealist polisler kodamanlarla birebir masaya oturup oyuna ortak olmayı başarırlar Gerisi gelir
NEYMİŞ KATİLİN YÜZÜ GÖZÜKMÜYORMUŞ
Tekrar Alef e dönersek dizide bu klişelerin ötesinde sorunlar görüyoruz İki başlıkta toplayabiliriz Senaryo ve oyunculuklar Senaryodan başlayayım Öncelikle Alef birinci dönemin gerisinde bir manzara sunmakta Hikaye seyirciyi içine çekmiyor tuzağa düşürmüyor muhakkak bir temposu var kötü da ilerlemiyor lakin yani günün sonunda bir tren izleyeceksek neden Alef i izleyelim
İlk dört kısım itibariyle olayların seriminde bizi kavrayan canlı tutan rastgele bir şey yok Gizemden kelam etmiyorum Gizem var ve cinayetler nereye bağlanacak veyahut melankolinin tedavisini arayan hekimbaşı karşımıza nasıl bir reçeteyle çıkacak merak konusu lakin en vasat polisiyede bile olayların nereye varacağı az çok merak edilir Bunu ölçüt sayamayız Öte yandan diyaloglar da düşüncesiz akmıyor Yan roller fazla pak konuşuyor Ayrıyeten sahnenin hissine alışılmamış tabirlere rastlıyoruz Bir sahnede Defne babasının mezarı başında ağlıyor tek başına harap halde iç döktüğü sıra bir anısını lisana getiriyor ve hemencecik sözünü kullanıyor Gündelik hayatta sık başvurulan bir pekiştirme değil Hemen hâlihazırda kararlı bir tabir olduğundan fazladan pekişip hele bir mezar başında duygusal açıdan ağır bir sahnede anılınca sırıtıyor
Şunu da söylemeden geçmeyelim Katilin yüzünü görmüyoruz Bazen soyunup kendince ayinler yapıyor suya falan giriyor ancak kimliğini deşifre etmiyor Bu noktada siyah kapüşon devreye giriyor Katilimiz kapüşonlu bir siyah sweatshirt giyiyor vs Katili göstermemek bir tercih elbette Üstelik polisiyelerde katil her vakit kilit roldedir ve kırılma noktasına kadar saklanması anlaşılır lakin Alef özelinde söylersek bu kısımların daha sade geçilmesi veya seyirciye salt cesetlerin gösterilmesi isabet olurdu Zira sırttan kapüşonlu yüzden flu katil anlatıyı müsamere kolaylığına indirmiş Bir kimlik yaratılmak istenmiş soyunması ve şifaya ait bir arayışa bağlanması buna işaret ama bari siyah giyinmeseydi onu giyinikken o denli görmeseydik
OYUNCULUKLAR ÜZERİNE
Oyunculuklara değinerek yazıyı noktalayacağım Lafı dolandırmayayım Ölmez ile Pusat’ın kimyası uyuşmamış Başrollerde karşımıza çıkan bu uyumsuzluk ister istemez dizinin geneline yansımış Yan rollerin de tesirini yitirdiğini görüyoruz Örneğin komiser yardımcısı Fırat rolünde Cankat Aydos fazla geri planda kalmış Önümüzdeki kısımlarda yükü artacaktır Başka komiser yardımcısı Narin’e Begüm Bağca Tiryaki de fark yaratacak bir rol yazılmamış Lakin bu sorun cinayet şubeyle hudutlu değil Çınar’ın kardeşi Su’yu canlandıran Hande Soral da bir türlü oyuna giremiyor Bir öteki meşakkat ise yetenekli ve geniş bir takım kurulması Kadronun yetenekli ve geniş olmasında ne kötülük var diyebilirsiniz fakat bu dört kısma baktığımızda Serdar Orçin Murat Akkoyunlu Murat Kılıç ve Emel Çölgeçen üzere rüştünü ispatlamış oyuncuların şimdi karakterlerine bir hudut çizemediklerini senaryonun bir kesimi olamadıklarını görüyoruz Kıssa tam manasıyla açılmamış olsa dahi bu tereddüt pek olağan sayılmaz Alzheimer dan mustarip İsmihan Hanım rolünde izlediğimiz Çiğdem Selışık Onat’ı dışarıda tutabiliriz Deneyimli oyuncu çok aşikâr bir karakteri canlandırdığı için oyununu birinci sahneden itibaren veriyor
Başrollere gelirsek Aybüke Pusat oyunculuğunu geliştirdi fakat hâlâ bir başrolü çekip çevirecek yetenekten mahrum Meğer platformlar Pusat’ın yüzünü seviyor 50 m2 ile Hayaller ve Hayatlar dizilerinde de izledik kendisini Taner Ölmez’i de üzerine yapışabilecek riskli bir rolden Mucize Doktor da Ali Vefa sonra komiser olarak oturtamıyoruz başımızda Ancak bu yadırgayışın ötesinde o da biraz tutuk oynamış Bu tutukluğu ise üstte anmaya çalıştığım cinayet amirlerinin genel çizgisine bağlamak mümkün
* *
Alef özetle birinci sezonki itinası özgünlüğü yakalayamamış görünüyor Dizi açıldıkça senaryo toparlayacak katil polis hesaplaşması uzaktan takibi aşarak aksaklıkları unutturan bir atmosfer yaratacaktır Bununla birlikte oyuncular ortası uyumsuzluk ve klişelerin anlatıda baskın oluşu üzere problemler ise pek düzelecek üzere değil BluTv polisiyelerinin standardını yakalayamayan Alef i melankolinin devasını öğrenmek için izleyebilirsiniz Tekrar de