LEFKOŞA – Birleşmiş Milletler (BM), Kıbrıs’ta 1974 harekatında kaybolan beşerler için Türkiye’ye ikazda bulundu. BM Zorla yahut İstek Dışı Kaybedilmeler Çalışma Kümesi, Türkiye’den, Kıbrıs’ın kuzeyinde yürütülen kayıp şahısların kalıntılarının arama ve tespit çalışmalarına daha fazla takviye sağlamasını talep etti. Çalışma Kümesi ayrıyeten, Ankara’dan Kıbrıs’taki kayıp şahıslarla ilgili arşivlerini açması talebini yineledi.
BM Zorla yahut İstek Dışı Kaybedilmeler Çalışma Kümesi’nin mevzuyla ilgili açıklamasında, “Kayıp Bireyler Komitesi’nin adanın kuzeyindeki askeri bölgelere erişiminin artmasını memnuniyetle karşılarken, Türk askeri makamlarına, adanın kuzey bölümündeki alanları her vakit erişilebilir kılma ve yeni mezar alanlarının belirlenmesi gayesiyle arşivlere tam ve manisiz erişime müsaade verme davetini yineliyoruz” denildi.
BM’NİN UYARILARI
Kıbrıs Haber Ajansı’nın ilgili haberine nazaran açıklamada, “Kayıp Bireyler Komitesi listesinde yer alan 2002 kişinin yüzde 50’sinden fazlası mezardan çıkarılmış ve tespit edilmiştir. Çalışma Kümesi, Kayıp Bireyler Komitesi’ne her iki toplumun önderleri, BM ve milletlerarası bağışçılar tarafından sağlanan dayanağın, geri kalan 977 kayıp kişinin akıbetini ve nerede olduklarını mümkün olan en kısa müddette belirlemek emeliyle devam edeceğini ummaktadır. Kıbrıs’taki kayıp bireyler sorununu siyasetten arındırmak ve hakikaten bir insan hakları ve insanî sorun olarak ele almak temeldir. Yaptığımız toplantılar sırasında, toplumlarda siyasi yahut başka kanıların, makul bir bölgedeki araştırmalar açısından değerli bir rol oynadığı bilgisini aldık” sözleri de dikkat çekti.
BM Zorla yahut İstek Dışı Kaybedilmeler Çalışma Kümesi heyeti, Kıbrıs’a gerçekleştirilen ziyaretin sonuçlarını bir basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaştı. Basın toplantısında BM yetkilileri “Olası toplu mezarlarla ilgili temel bilgilerin, güvensizlik ve siyasi hesaplar nedeniyle saklanabileceğini öğrendik. Ayrıyeten, cenaze merasimleri sırasında, siyasi ve ayrıştırıcı konuşmaların güvensizliği derinleştirmesinden kaygı duyuyoruz. Arama sürecindeki birtakım zorluklar hakkında bilgi alma bahtımız oldu ve son yıllarda hala kayıp olanlar için arama sürecinin yavaşladığını öğrendik” vurgusunda bulundu.
‘GERÇEĞİ PAYLAŞMA’ SİSTEMİ ÖNERİSİ
“Çok fazla akraba, 1963/64 ve 1974 olaylarından on yıllar sonra, sevdiklerinin bahtını ve nerede olduğunu öğrenemeden hayata gözlerini yumuyor” bildirisinin verildiği basın toplantısında Kıbrıs’ta, bilhassa sivil toplum içinde, kayıpların gerçekliğini açıklığa kavuşturabilecek bir “gerçeği paylaşma mekanizmasının” kurulması konusunda son vakitlerde öne çıkan tartışmaya dikkat çekildi.
BM Zorla yahut İstek Dışı Kaybedilmeler Çalışma Kümesi, Kıbrıs’ta Kıbrıs Rum ve Türk liderlikleriyle, her iki toplumdan kayıp bireylerin akrabalarının yanı sıra insan hakları savunucuları, avukatlar, akademisyenler ve öteki sivil toplum temsilcileriyle görüşmeler gerçekleştirdi.
Adadaki temasların akabinde Çalışma Kümesi’nin Kıbrıs’ta kayıp şahıslar problemi için Eylül 2022’de Cenevre’deki BM İnsan Hakları Kurulu’na kesin bir rapor sunması bekleniyor. Kayıp Bireyler Komitesi’nin resmi listesinde 2002 kayıp bireyden bugüne dek 776 Kıbrıslı Rum ve 201 Kıbrıslı Türk’ün izine hala rastlanmadığı aktarılıyor.
