Mezopotamya Sinema Kolektifi tarafından bu yıl ikincisi düzenlenen İstanbul Kürt Sinema Şenliği, korona virüsü pandemisi nedeniyle iki yıl ortadan sonra bugün saat 19.00’da Şişli Cemil Candaş Kent Kültür Merkezi’nde başlayacak. Şenlik, 1933 imali “Kurdên Êzidî” (Êzidî Kürtler) sinemasının gösterimiyle izleyicilere merhaba diyecek ve Koma Aryen konseriyle devam edecek.
29 Mart’a kadar sürecek 2. İstanbul Kürt Sinema Şenliği’nde uzun metraj, belgesel ve kısa sinema kategorilerinde 28 sinema seyirciyle buluşacak.
‘İNSANLARIN KENDİ ÖYKÜLERİNİ AKTARMASININ EN GÜÇLÜ YOLU SİNEMADIR’
İstanbul Kürt Sinema Şenliği Komitesi’nde yer alan Veysi Altay, görselin çok değerli olduğu bir periyotta olduklarını belirterek şunları söyledi: “Herkesin elinde bir televizyonun olduğu, sinema platformlarının çok ağırlaştığı bir devirdeyiz. Bu nedenle sinema çok kıymetli. İnsanların kendi kederlerini, kıssalarını anlatması ve aktarmasının en güçlü yolu sinemadır.
Kürtler, yaşadıkları coğrafyada kendi lisanlarını, kültürlerini, sanatlarını yaşama konusunda çok zorlanıyorlar. Hem sansürle karşı karşıya kalıyorlar hem de öyküleri kendi sömürgeleri tarafından tam karşıtı biçimde işleniyor. Bu nedenle Kürtlerin kendi sinemasını yapması, kendi lisanını konuşması çok değerli.”
Veysi Altay Kürt sinemasının birçok mahzurla karşılaştığını anlatan Altay, kelamlarına şöyle devam etti: “Filmler çekilse dahi kendisine alan bulamıyor. Zira 4 kesim Kürdistan’ın sineması bir halde ‘ait’ olduğu devletlere bağlı. Bugün burada bir sinema çekildiğinde maalesef milletlerarası alanda Türkiye sineması olarak geçiyor. Halbuki hiç alakası yok.”
Altay, Kürt sinemasının kendisine Türkiye’de yer bulamadığını vurgulayarak, “Bunun iki taraflı yanı var. Birincisi, kendi çektiği sinemaları Türkiye’deki şenliklere göndermeme unsuru olan beşerler. Esasen bunlar hiçbir biçimde kendine alan bulamıyor. İkincisi, varsayalım ki direktör sinemasını çekti ve Türkiye’deki şenliklere göndermeye karar verdi. Sinemanın lisanının Kürtçe, coğrafyasının Kürdistan olması nedeniyle -hiç politik olmasa bile- kapalı ya da açık bir biçimde sinemalar ırkçılık ve sansürle karşılaşabiliyor. Bunları bir bütün olarak değerlendirdiğimizde Kürt sinema şenliklerinin bu boyutuyla Kürt sinemasına bir nefes borusu olma fonksiyonu var. Geçmişte birçok şenlik yapıyorduk. Türkiye’deki siyasi atmosferin değişmesi, belediyelere kayyım atanması, salonların ve kültür merkezlerin elimizden alınması nedeniyle birçok alanda bir daralma yaşadık” sözlerini kullandı.
‘KÜRT KÜLTÜRÜNÜN TAM ZIDDI SİNEMALAR ÇEKİLDİ’
Kürtlerle ilgili birçok sinema çekildiğini söyleyen Altay, tenkitlerini şöyle sıraladı:
“Kürtlerin, Kürt öykülerinin ve Kürt kültürünün tam aksisi sinemalar çekildi. Bu sinemalar, Kürtlerin karşısında yer alan, Kürtleri yok etmeye çalışan insanların öykülerine bir formda dönüştürülmeye çalışılmış sinemacılar tarafından çekildi. Hem Kürtlerle ilgili diziler hem de Kürtlerle ilgili sinemalarda gördük. Kürt sineması bu monopolü, Kürtlere karşı bakışı kırmak için çabalıyor. Zira zihniyet olarak Türkleşmiş Kürtler de var. Yılardır Türkiye sinemasında Kürtleri küçümseyen, sinemada hırsızlık yapanların Kürt gösterilmesi, tacizci ve tecavüzcülerin Kürt olması, garibanların Kürt olması, bütün ‘kötü’ karakterlerin ‘doğu’ diye nitelendirdikleri Kürdistan’a ilişkin olmaları çok fazla yaşandı. Bu bilinçsiz bir halde de yapılmadı. Yalnızca devlet eliyle de yapılmadı. Devletin resmi ve ırkçı siyasetini kendisine rol model alan Türkiye sinemacıları tarafından yapıldı ve hala yapılıyor. Baktığımızda inanılmaz müthiş şeyler var. Bugün de hala var. Kürtler artık kendi öykülerini yapmaya başladılar. Lakin bu Türkiye sineması dediğimiz çarkın içerisinde, bu çarkın önemli bir kesimi olmuş Kürt sinemacı da var. Buna karşı kendi öykülerini kendisi yazan, propaganda ve ırkçılıktan uzak, farklı halkları, lisanları ve kültürleri istismar etmeden, ötekileştirmeden, hakaret etmeden, sinemada devrimci bir tavır sağlamaya çalışan çok sayıda Kürt sinemacı da ortaya çıktı” sözlerini kullandı.
‘KÜRT SİNEMASI SÜRATLE İLERLEYEN BİR NOKTADA’
“Kürtler sinema yapmaya başladığı günden bugüne çok değişim ve dönüşüm sağladı” diyen Altay, “İzleyici de bunu etkiliyor. İzleyici de sinemaların mantığını, lisanını, tekniğini, kıssasını, üslubunu ve stilini politik duruşuyla öteki bir istikamete götürüyor. Bu Kürt sinemacısını da geliştiren ve dönüştüren bir durum. Bu birebir vakitte kendi öykülerini, coğrafyasını, kendi lisanı ve üslubuyla daha yanlışsız anlatmasına vesile oluyor. Kürt sineması süratle ilerleyen bir noktada. Çok önemli eksiklikleri, yetmezlikleri olan lakin süratle ilerleyen, gelişen ve süratle bir kimliğe ulaşan bir noktaya geldi. Olağan bu eksikliklerin birçok münasebeti var. Devletsiz bir halktan bahsediyoruz. Kendine alan bulamayan bir sinemadan kelam ediyoruz. Her vakit ceza, mahkeme, sansür yahut sinemada kendini gösterememekle karşı karşıya kalan bir sinema var. Sinema ve şenlikler, izleyicilerin ilgisiyle, takviyesiyle, gücüyle, yorumu ve katkısıyla büyüyen şeylerdir. Kürt sinemasının gidişatı açısından seyircinin çok büyük bir hissesi var. Herkesi ikincisini düzenlediğimiz İstanbul Kürt Sinema Festivali’ne çok ağır ilgi göstermelerini, fikirleriyle katkı sunmalarını, varsa eksikliklerimiz bunu bizimle tartışmaları, ileriki şenliklerde bizim gelişimimizi sağlamalarına çok gereksinim var. Güçlü dayanak vermesini beklerim” diye konuştu.
‘KÜRT SİNEMASI ÖZELEŞTİRİ VERMELİ’
Altay, 2. İstanbul Kürt Sinema Festivali’nin Êzidî Kürtleriyle ilgili bir sinemayla başlamasının nedenini, “Kürt olmalarına karşın inançları itibariyle Müslüman olmamalarından kaynaklı çok önemli oranda soykırıma uğramış bir inanç. Êzidîleri sinemada görebildiğimiz çok görselimiz de yok” kelamlarıyla anlattı.
Altay, son olarak “Kürt sinemasının bu hususta bir özeleştiri vermesi gerekiyor. Bizim bu sineması seçmemizdeki en büyük temeli, 1933’te Rusya’da Ezidilerle ilgili çekilmiş birinci sinema olması. Bunun çok özel olacağını düşünerek bu sineması seçtik. Umarım seyirciler de bu sineması çok beğenir. Kürt sinemacılar da Êzidî kıssalarına daha ağır bir ilgi gösterirler. Orada yaşayan ihlalleri, direnişleri bir biçimde sinema lisanıyla gösterirler diye temenni ediyoruz” dedi.
