ANKARA – AK Parti ve MHP milletvekilleri, seçim barajının düşürülmesini de içeren 15 unsurluk kanun teklifini, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na sundu. Teklifte yer alan en kritik düzenlemelerden biri de, vilayet ve ilçe seçim heyetleriyle ilgili değişiklik olacak. Mevcut sistemde vilayet seçim konseyi, vilayet merkezinde misyon yapan en kıdemli hâkimin başkanlığında ve merkez ilçe seçim şurası liderlerinden sonra gelen en kıdemli iki asıl ve iki yedek hâkim üyeden oluşuyordu. Yeni getirilecek düzenlemede vilayet ve ilçe seçim şurası lider ve üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar ortasından kurayla belirlenecek. Kura çekimine dâhil olmak istemeyen yargıçlar ise yazılı olarak komiteye başvurmaları durumunda kâfi sayıda hâkimin olması halinde listeden çıkarılacak.
CHP, DÜZGÜN Parti ve HDP’nin Yüksek Seçim Heyeti (YSK) temsilcileri, bu değişikliği, “Hâkimlere baskı, seçime müdahalede” olarak kıymetlendirdi.
CHP: SEÇİM KONSEYLERİNİN OLUŞUMUNA MÜDAHALE AMAÇLANIYOR
CHP Ankara Milletvekili ve Anayasa Kurulu üyesi Murat Buyruk, iktidarın bu değişiklikle seçim konseylerinin oluşumuna müdahale etmeyi amaçladığını söyledi. Mevcut maddede il-ilçe seçim konseylerinin en kıdemli hâkim başkanlığında oluştuğunu tabir eden Buyruk, yeni düzenlemeyle birinci sınıf yargıçlar içinden kura çekilmesinin gündeme alındığını belirtti. İktidar ortaklarının vilayet, ilçe seçim heyetlerine ‘kendinden olan’ bireyleri getirerek hâkim olmak istediklerini vurgulayan Buyruk, şu noktalara dikkat çekti:
“Bu düzenlemeyle ilçe seçim heyetlerini, siyasi baskı altına alıp oradan sonuç almaya çalışacaklar. Bu seçimin ve sandığın güvenliğini tehlikeye atabilecek bir düzenleme olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıyeten isteyen hâkimin kuradan muaf olması da yargıçlara baskı uygulanmasının önünü açan bir düzenleme. Böylelikle kendi istedikleri bireyleri vilayet, ilçe seçim şuralarının başına getirecekler. Biz hem kurulda hem de genel heyette çabamızı vereceğiz. Sonrasında da ne yaparlarsa yapsınlar, biz sandıktaki uğraşımızı verip iktidarı değiştireceğiz.”
‘DEMOKRATİK ÜZERE GÖZÜKÜYOR FAKAT TUZAK DÜZENLEME’
İYİ Parti Yüksek Seçim Heyeti Temsilcisi Mustafa Tolga Öztürk’e nazaran de getirilmek istenen değişiklik demokratik üzere görünse de tuzak bir düzenleme. Getirilen teklifte vilayet ve ilçe seçim heyetlerine yönelik iki değişiklik olduğunu vurgulayan Öztürk, “Kıdemli yargıçlar yerine birinci sınıf yargıçların kura ile belirlenmesi isteniyor. İkinci olarak da kuraya katılmak istemeyen yargıçlar listeden çıkartılıyor. Kura çekimi bakımından demokratik üzere görünen bu düzenleme aslında büsbütün tuzak düzenleme. Buradaki tehlikeli kısım o hususun ekinde düzenlenen, ‘O kuraya katılmak istemeyen yargıçlar listeden çıkarılır’ sözüdür. Bu kısım yargıçlar üzerinde baskı oluşturabilir” biçiminde konuştu.
‘HÂKİMLERİN BU DÜZENLEME İLE KURA DIŞI KALMAK İÇİN DİLEKÇE VERECEĞİNİ DÜŞÜNÜYORUM’
Öztürk, bilhassa İstanbul seçimlerinden sonra vilayet ilçe seçim şuralarında belirlenecek yargıçların bu düzenleme ile kura dışı kalmak için dilekçe vereceğini düşündüğünü kaydederek, “Bu düzenleme kuraya katılacak yargıçlar üzerinde baskı yaratır. Yargıçlar kuraya katılmamaları için zorlanabilir, üzerlerinde baskı kurulabilir. Ya da ‘başıma bir şey gelir’ diyerek kendileri de çekilebilir. Bu da risk oluşturur ve seçime müdahale manasına gelebilir” dedi.
HDP: SEÇİM KONSEYLERİNDE KIDEMLİ HÂKİM İSTEMİYORLAR
İktidarın bu değişikliğe gereksinim duymasını, “Seçim konseylerinde kıdemli hâkim istemiyorlar” diye açıklayan HDP Yüksek Seçim Heyeti Temsilcisi Mehmet Rüştü Tiryaki de, düzenlemenin iktidar lehine olduğunu savundu. Tiryaki, “Kıdemli yargıçları denetim altına almak yahut üzerlerinde baskı kurmak zordur. Bunun yerine tesir altına alabileceklerini düşündükleri şahısları bu konumlarda görevlendirmek istiyor olabilirler ya da yeni misyona başlayan birtakım yargıçları de bu durumda görevlendirmek istiyor olabilirler. Lakin yaptıkları düzenlemenin, seçim güvenliğine, seçimin objektifliğine, hiçbir hukuk unsuruna katkısı olmayacak” sözlerine yer verdi.
‘İYİ NİYETLİ, OBJEKTİFLİĞİ SAĞLAYACAK BİR DÜZENLEME DEĞİL’
Kanun teklifinde yer alan il-ilçe seçim heyetlerine ait düzenlemenin seçim güvenliğine müdahale manasına geldiğini söyleyen Tiryaki, şunları söyledi:
“HSK üyeliği seçimlerinde, Yargıtay üyeleri içerisindeki misyon dağılımında, Anayasa Mahkemesi üyeliği seçimlerinde kura çekimi oluyor mu? Hayır. Yargıçların kura ile belirlenmesi hiçbir alanda yok lakin bu düzenlemeyle kura getiriliyor. Bu düzenlemenin güzel niyetli, objektifliği sağlayacak bir düzenleme olmadığı çok açık. Tıpkı vakitte birinci sınıf yargıçlar ortasında kuraya katılmak istemeyen yargıçların yazılı dilekçe ile çekilme hakları da var. Bu husus yargıçlar üzerinde baskı kurulabileceği manasına da geliyor. Tartışmasız bir biçimde seçime müdahale manasına da geliyor.”
‘HAKİMLERİN HAKLARI ELLERİNDEN ALINACAK’
Yeni düzenlemeyle Ocak 2022’de vilayet ve ilçe seçim heyetlerinde görevlendirilen yargıçların de kazanılmış haklarının elinden alınacağına dikkat çeken Tiryaki, “Bu yargıçlar Ocak 2024’e kadar vazife yapacak yargıçlar. Artık yeni düzenleme ile 2024’e kadar misyon yapacak yargıçların hepsi misyondan alınacak ve önümüzdeki seçimlere yeni yargıçlar belirlensin istiyorlar. Ocak 2022’de vazife yerleri belirlenen yargıçların mevcut kanunla kazanmış oldukları haklarını da ellerinden alacaklar” diye konuştu.
