30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’na dayanarak İngiliz, Fransız, İtalyan, Yunan gemileri Boğaz’a girdi. Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları işgale direndi. İtilaf devleri sonunda yenildi, Ve tek tek gemileriyle birlikle kenti terk etti.
6 EKİM NE GÜNÜ?
6 Ekim, İstanbul’un düşman işgalinden kurtuluşunun tarihi olarak kutlanıyor.
I. Dünya Savaşı sonrasında, İstanbul 1918’de İtilaf Devletleri tarafından işgal edilen İstanbul 6 Ekim 1923 tarihinde kurtarıldı.
Şükrü Naili Paşa komutasındaki ulu ordumuz 6 Ekim 1923’te İstanbul’a bu türlü girmişti.
İSTANBUL’UN KURTULUŞU SÜRECİ
Fiilen gerçekleşmiş olan işgal, 16 Mart 1920 tarihinde resmi işgale dönüştü. Türk Ordusu’nun İzmir’e girmesinden sonra Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu İtilaf Devletleri denetimindeki tarafsız bölgeye yanlışsız ilerlemeye başladı. Bunun üzerine Müttefik kuvvetlerde bulunan Fransız ve İtalyan birlikleri geri çekildi. İngiliz birlikleri General Harrington’un buyruğuyla savunma durumu aldı.
Atatürk, 13 Kasım 1918’de Dolmabahçe önüne demirleyen 22 İngiliz, 17 İtalyan, 12 Fransız ve 4 Yunan zırhlısını görünce, “Geldikleri üzere giderler” demişti. Geldikleri üzere gittiler…
Şükrü Naili Paşa komutasındaki ulu ordumuz 6 Ekim 1923’te İstanbul’a bu türlü girmişti.
ATEŞ BUYRUĞU VERİLDİ
İngiltere, Ankara Hükümeti ile mutabakat yolları aramaya başladı. Ankara Hükümeti İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü istedi. İngiltere başbakanı Lloyd George bu istekleri reddetti. Ancak Harrington ateş açılmaması buyruğunu verdi. Türk birlikleri, İngiliz direnişi ile müsabakadan tarafsız bölgeye girerek Çanakkale Boğazı’na yanlışsız ilerlemeye başladı. Mustafa Kemal General Harrington’a ileti göndererek İstanbul’u boşaltmaya hazır olmalarını emretti. Lakin işgalciler Ceddimizin kelamlarına inanmadı ve kenti terk etmedi.
Şükrü Naili Paşa komutasındaki ulu ordumuz 6 Ekim 1923’te İstanbul’a bu türlü girmişti.
ANLAŞMAYA UYMADILAR
Bunun üzerine Atatürk “Geldikleri üzere giderler” dedi. Ve o denli de oldu. Öteki taraftan da İzmir’in Kurtuluşu’ndan sonra Damat Ferit Paşa 21 Eylül 1922’de ülkeden kaçtı. Mudanya Mütarekesi gereği Trakya topraklarının teslimi yapılırken Türkiye’yi temsil edecek kişi olarak Mustafa Kemal Paşa’nın isteği ile Refet Paşa; İstanbul kumandanı olarak da Ulusal Müdafaa Genel Katibi Selahattin Adil Paşa görevlendirildi.
Refet Paşa, 19 Ekim tarihinde 100 kişilik bir kuvvetle Gülnihal vapuru ile Mudanya’dan ayrılıp İstanbul’a geldi. Akabinde “İstanbul Komutanı” sıfatıyla Selahattin Adil Paşa, 81. Alay ile İstanbul’a geldi. Refet Paşa ve Selahattin Adil Paşa’nın İstanbul’a gelmesine karşın işgal sonlanmadı. Mütarekeye nazaran işgal kuvvetleri barış antlaşmasından çabucak sonra İstanbul’u boşaltacaktı.
24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması’ndan sonra, 23 Ağustos 1923’ten itibaren İtilaf Kuvvetleri İstanbul’dan ayrılmaya başladı. Son İtilaf birliği ise 4 Ekim 1923 günü Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen bir merasimle Türk Bayrağı’nı selamlayarak kenti terk etti. 6 Ekim 1923’te ise Şükrü Naili Paşa İstanbul’a girdi ve işgal resmen sonlandı.
167 GEMİ TEK TEK İSTANBUL’DAN KAÇTI
İşgalci devletler İstanbul’u işgal etmek için 15 Kasım 1920’da donanmadaki gemilerin sayısı 167’ye yükseltti. 3 bin 500 kişilik kuvvetlerini kente yerleştirdiler… Lakin Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları işgale direndi. Sonunda yenildiler. Ve tek tek gemileriyle birlikle kenti terk ettiler.
İSTANBUL DÜŞMAN İŞGALİNDEN KURTULDU
24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması’ndan sonra, 23 Ağustos 1923’ten itibaren İtilaf kuvvetleri İstanbul’dan ayrılmaya başladı. Son İtilaf birliği ise 4 Ekim 1923 günü Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen bir merasimle Türk bayrağını selamlayarak kenti terk etti.
6 Ekim 1923’te ise Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu İstanbul’a girdi ve işgal resmen sonlandı. İşgal 4 yıl 10 ay 23 gün sürdü. Her yılın 6 Ekim’i böylelikle İstanbul’un kurtuluş günü olarak belirlendi ve kutlanmaya başlandı.
